"Pushtimi i keshtjelles dhe qytetit te Lezhes nga Kasapi i Arberise, Sulltan.Mehmeti i II-te fatih ne vitin-1478".....

"Pushtimi i keshtjelles dhe qytetit te Lezhes nga Kasapi i Arberise, Sulltan.Mehmeti i II-te fatih ne vitin-1478".....

*Ky studim i bazuar vetem mbi burimet arkivore osmane qe lidhet me kronikanet/historianet osman me te njohur, vjen si kunder'pergjigje ndaj tendencave anti-Shqiptare te disa studiuesve shqipfoles te cilet na shfaqen haptas si mbrojtes shume te zellshem dhe propagandues te zjarrte te Neo-Otomanizmit.

Te gjitha burimet arkivore osmane qe i referohen pushtimit te Arberise por edhe ato qe lidhen me shtypjen e pergjakshme te 65-kryengritjeve anti-osmane ne harkun e tmerrshem kohor te viteve 1479-1912, jane te mbushura plot me Histori barbarizmash te pakufishme, nje Gjenocid i pashoq, dhune, masakra, plackitje, djegie, rrenime, rrafshime te keshtjellave madheshtore dhe qyteteve te lulezuara qe u kthyen ne fshatra te rendomta ose pushuan se ekzistuari, perdhunime, skllaverim, grabitje e femijeve te mitur dhe e vajzave te reja, shkaterrim te Kishave Katolike ose adaptimin e tyre ne Xhamija apo shnderrimin ne Tyrbe te komandanteve te korpusit te Jenicereve qe kishin rene shehid ne fushen e betejes, sic ishte rasti i percudnimit te Kishes Katolike te te Shelbuemit ne piken me te larte te Akrolisit antic (Lezhe).etj.

Duke qene se propaganduesit e Neo-Otomanizmit te mire'financuar nga Turqia erdoganiste, nuk ju besojne burimeve arkivore te kohes si; Veneciane, Napolitane, Relacioneve kishtare qe ruhen ne arkivat e Vatikanit apo veprave monumentale te Humanisteve te medhenj Arber te shek.XV-XVI-te, atehere jam shume kurioz qe te shoh qendrimet e tyre lidhur me ate cfare shkruhet kaq bukur dhe qarte nga kronikanet/historianet osmane me te njohur, mbi te cilet bazohet e gjithe historiografia zyrtare turke!!!....

E verteta nuk eshte monopol i askujt por duke qene se kronikat osmane konvergojne ne te njejten pike me burimet arkivore veneciane,napolitane,relacionetkishtare dhe veprat e Humanisteve te medhenj Arber, atehere une, duke i analizuar te gjitha keto te dhena nepermjet metodes krahasuese, dal ne konkluzionin e pashmagshem se "Perandoria Osmane ka qene pushtuesi me i tmerrshem dhe me i pameshirshem i vendit tone por gjithashtu edhe burimi i fatkeqesive me te medha pergjate Historise se Kombit-Shqiptar dhe shkaktari kryesor i ndryshimit te struktures etnike, i varferise biblike apo prapambetjes ekonomike dhe deme te tjera katastrofike, pasojat e te cilave po i vuajme edhe ne ditet e sotme"......

1)-"Tursun Beu;Tarih-i ebu'l-feth (Historia e atit te pushtimeve)";.....

*"Ai (Sulltan.Mehmeti i II-te fatih) dergoi beun e Rumelise, Daut Pashen, kunder keshtjelles se Zhabjakut e ndersa beun e Anadollit, Sulejman Beun perkunder keshtjelles se Drishtit. Keshtjella e Zhabjakut nuk rezistoi dhe me te mberritur atje Daut Pasha ,ajo u pushtua. Edhe ai u nis dhe shkoi kunder keshtjelles se Drishtit. Me ndihmen e hapesit te portave (Zotit) e pushtuan ate per nje kohe te shkurter dhe e grabiten. Pas kesaj ata erdhen prane Sulltanit madheshtor, i cili i dergoi kunder keshtjelles se Lezhes...

Te pafete e kesaj keshtjelle ishin gjysme te shpartalluar vetem nga lajmi i pushtimit te atyre dy keshtjellave. Kur ushtria te cilen e prin fitorja, mberriti kunder tyre,aty kishin mberritur nga ana e detit shume galera (anije te medha veneciane). Ata (Arberit; qytetaret e Lezhes), sipas permbajtjes se versetit "Po shkaterrojne shtepite e tyre me duart e veta", naten u vune zjarrin shtepive dhe u arratisen, duke hipur ne anijet e te pafeve. Ushtria (osmane) qe gjemon si bubullima, filloi te godase te pafete me bresheri shigjetash, qe nga dy anet e lumit.

Te pafete u coroditen dhe anijet, duke u perplasur me njera-tjetren, dolen ne breg. Ne duart e ketyre luftetareve rane plackat e te pafeve qe ndodheshin ne dy galera te medha. Pa arritur akoma ne det, nga zhurma e daulleve te ushtrise qe po godiste me shigjeta nga te dyja anet e lumit(Drin), shume te pafe dolen nga anijet dhe u hodhen ne ishull (sot,Ishull-Lezhe).

Luftetaret, duke mbajtur ne goje shpatat, notuan lakuriq dhe dolen ne ishull. Keta njerez te zhveshur krijuan nje repart dhe u versulen mbi te pafete. Ata i vune roberit perpara si nje kope. U gjeten anije peshkimi, hipen ne ato kuajt dhe sulmuan mbare ishullin. U ngopen me placke. Mbasi u pushtua kjo keshtjelle, ata (osmanet) fortifikuan keshtjellen e Zhabjakut e te Drishtit, ndersa forteses se Lezhes i vune zjarrin dhe e rrenuan".....

2)- "Kevami; Fetih-name-i Sultan Mehmed (Veper mbi fitoret e Sulltan Mehmetit)";.....

*"Sulltani urdheroi qe te gjithe komandantet te shkojne ne keshtjellen e njohur me emrin 'Lesh', e cila ishte liman dhe ndodhej ne bregdetin e atij vendi dhe te perpiqeshin per pushtimin e saj. Menjehere te gjithe komandantet se bashku me ushtrine islame marshuan per ne ate keshtjelle. Kete do ta godisnin gjithashtu me topa (si Krujen&Rozafen) deri sa gjylet ta shembnin dhe qe pastaj me anen e forces se shpatave, ta pushtonin.

Kur te gjithe komandantet islame, d.m.th. komandantet e Anadollit dhe Rumelise mberriten tek keshtjella e Lezhes qe ndodhet ne brigjet e detit, te pafete dhe paganet ,kur pane madheshtine e ushtrise islame, u tmerruan, nuk i nxinte me vendi, por menjehere futen ne anije familjet e tyre, njekohesisht ngarkuan edhe plackat. Nga ana tjeter, ata me duart e tyre i vune zjarrin keshtjelles dhe u larguan ne drejtim te detit. Ushtria islame, vendosi nje top ne breg te detit prane keshtjelles, ate e kishin mbushur dhe bere gati per zbrazje.

Pikerisht ne kohen kur te pafete u hipen anijeve dhe duke dale nga limani u drejtuan per ne det te hapur, atehere ushtaret islame filluan te godasin me topin e pergatitur qe me perpara. Menjehere guret e llahrarshem te topit, filluan te binin mbi ta si vetetima. Disa prej te pafeve u goditen; secili prej tyre i kapur mbi nje cope derrase, po notonte sikur te ishte ndonje zog deti. Te pafete dhe paganet u mbyten ne det. Disa prej tyre i kapen rob, disa te tjere i shkuan ne shpate, i copetuan. Ishte nje panorame e jashtezakonshme (e ka fjalen per masakren e qytetareve te Lezhes)!..

Ata i derguan lajm Sulltanit te botes duke i treguar perfundimin e kesaj pune. Sulltani i botes e pelqeu kete pushtim te dhuruar nga Allahu dhe zemra ju mbush plot me gezim, sepse secila nga keshtjellat qe ndodheshin ne Nahijen e Shkodres (Lezha, Drishti&Zhabjaku), me nje fare menyre u pushtuan dhe rane nen pushtetin e Sulltanit (Mehmeti i II-te fatih)"....

3)-"Idriz Bitlisi(14?!-1520);Hest Bihist(Tete Parajsat)";....

*"Mbasi arriti lajmi i kesaj fitoreje (marrja e Drishtit&Zhabjakut), u leshua urdheri sulltanor qe te gjithe te suleshin nga keshtjella e Lezhes dhe te benin cfare te ishte e mundeshme qe ta pushtonin edhe kete. Banoret e kesaj keshtjelle qe kishin degjuar per forcen derrmuese dhe trimerine e ushtrise islame ne pushtimin e dy keshtjellave te siperme, hoqen dore te deshperuar nga mbrojtja e keshtjelles.

Disa nga komandantet e medhenj dhe nga prijesit ushtarake freng (venecian) qe paten ardhur aty per mbrojtjen e keshtjelles, deshen qe tu hipin varkave duke marre me vete familjet, plackat dhe pasurite e tyre dhe duke kaluar nepermjet lumit te madh (Drini) qe u permend me siper, te arrinin ne bregun e detit dhe te shpetonin veten e tyre nga vorbulla e zhdukjes, por qelloi qe rruget e kalimit te varkave ne ate lume te madh, te ishin perkundrejt fushimit te ushtrise se sulltanit!.

Nderkaq, varkat e te pafeve u pane qe te largoheshin menjehere duke kaluar neper ate lume. Heronjte guximtare qe nuk kishin pare ndonjehere anija te tilla te mbushura grumbull me placka dhe gjera te vyera qe nuk mund te pershkruhen dot, si dhe plot me djem dhe vajza te bukur e me gra si hyrriet e parajses, te ndezur nga deshira per shperblim e placka, ata u derdhen nga bregu i lumit...

Nje turme notaresh te stervitur u zhveshen ashtu si zhvishet palla nga milli dhe duke shtrenguar shpatat me dhembe, kercyen ne uje. Duke bere not, ata ngriten mbi te pafete shpatat e trimerise dhe brenda nje hopi, kordhat e tyre te mprehura, qeruan pjesen me te madhe te te pafeve dhe i kapen rober te gjitha familjet dhe grate e tyre te bukura. Gjithashtu, zune si pre plackat, para dhe gjera te tjera te panumerta.

Disa varka te tjera qe ishin larguar nga kjo keshtjelle dhe qe po vinin prapa, kur pane se cfare i gjeti komandantet dhe udheheqesit e tyre, e ndryshuan drejtimin dhe u fshehen ne nje ishull plot me pyje (Ishull-Lezhe) qe ishte ne mes te atij lumi. Heronjte, ashtu si heren e pare, u hodhen ne Drin dhe dolen me not ne ate ishull. Ata diktuan ne mes te pyllit, turmen e madhe te te pafeve (Arber) dhe "ua dliren trupat e felliqur me ujin e palles se mrehte"!..

Pastaj ngarkuan ne varkat e vete atyre, plackat dhe familjet e tyre dhe i sollen ne fushimin sulltanor duke i vene nen kembet e ushtarve.. Me kete menyre te jashtezakonshme dhe ne saje te perpjekjeve te tyre, ata hodhen ne duar nje placke te pallogaritshme!.. 

Mbasi kaluan ne doren e sherbetorve te Sulltanit te tria keshtjellat; e Lezhes, e Zhabjakut dhe e Drishtit, keshtjella e Lezhes meqe keshtu e donte puna, u rrenua, kurse keshtjellat e tjera u forcuan shume. Mbi kullat e tyre qe arrinin deri ne qiell, u ngriten flamujt e Islamit por Sulltani ishte perqendruar teresisht ne ceshtjen e pushtimit te Shkodres"!.....

4)-"Kemal Pashazade/Ibn Kemali (1468-1534); Tevarih-i al-i osman (Historia e Dinastise Osmane) -Defteri/Vellimi i VII-te";.....

*"Kur lajmi i fitores (Drishti&Zhabjaku) ju njoftua selise se padishahut te islameve,u urdheruan ushtrite e siperpermendura qe menjehere prej andej, ata te niseshin per ne Lezhe, ta pushtojne ate keshtjelle dhe kufomat e atyre te panenshtruarve te asaj keshtjelle, tua japin si ushqim ujqerve, shpendeve dhe te gjithe egersirave te atij vendi!!...

Me te mberritur urdheri i larte perandorak, bejlerbejte u shperngulen nga Drishti dhe me fat te mbare u drejtuan per ne Lezhe. Fluturuan sikur te kishin krahet me te shpejte dhe pa u vonuar, arriten prane rrethimit te keshtjelles. Nderkohe ata (osmanet), hyne ne fushen e betejes dhe me doren e gjate te shigjetave, kalonin muret dhe godisnin te pafete (Arberit). Kthetrat e bronxta, torturonjese te luftes dhe tigrat e fuqishem te luftes malore, u ndane dhe u vendosen ne dy anet e keshtjelles duke e vene Lezhen ne mesin e tyre!..

Kur ushtria ngadhenjimtare u vendos plot madheshti rreze mureve te qytetit dhe kur zgjati doren drejt fundit te fustanit te fitores, atehere te pabindurve te Lezhes u iku gjaku nga frika dhe fytyrat e tyre mbeten te thata si te shenjetorve ne afresket e Kishave. Keshtu ata u shnderruan ne trupa te pashpirt!..

Me ne fund ata pane sesi krahinat perreth u pushtuan nga ushtria vershuese si Nili dhe e rrembyeshme si perrenjte e maleve dhe se kulla e tyre mbeti si nje ishull brenda ketij deti qe permbyt boten!.. Ata (Arberit) e kuptuan mire se Lezha me perleshje do tu ikte nga duart e tyre, dhe po te mos largoheshin me kohe per te shpetuar koken, atehere anija e trupave te tyre do te mbytej ne vorbullen e luftes!!!..

Kur ata pane qe nuk mund te qendronin me ne toke, preferuan qe te arratisen nga ana e detit.. Ne darke ata i vune zjarrin te gjithe keshtjelles dhe dogjen krejtesisht cfare kishte brenda, ashtu sic thote verseti kuranor; "Shkaterrojne shtepite e tyre me duart e veta".. Ata me duart e veta e dogjen vendin e tyre dhe me veprimet e tyre tiranike shkaterruan cdo gje!. Perpara syve te tyre, cdo shtepi e katund u be shkrumb e hi dhe zemrat e tyre u dogjen nga deshperimi..

Me qellim qe te ndihmonin keshtjellen e Lezhes,kishin ardhur nga Venecia disa galera. Ne qofte se do te fitonte armiku qe ndodhej jashte (osmanet), ata do te merrnin banoret (Arber) qe ndodheshin brenda ne keshtjelle dhe do te largoheshin nga ai vend... Banoret zbriten dhe hipen ne galerat qe qendronin te gateshme prane mureve te keshtjelles (porti lumor i qytetit te Lezhes dhe kantieri per ndertimin e anijeve)... Ne keshtjelle nuk mbeten as gra dhe as femije, as te rinj dhe pleq, por te gjithe se bashku mbushen anijet me plackat e tyre.. Gjate gjithe nates e deri ne mengjes ata ngarkuan anijet dhe e boshatisen brendesine e keshtjelles nga parate e qendrimit, ashtu sic u boshatis edhe qesja e durimit te tyre...

Ata emigruan nga Atdheu!!!...

Lotet e tyre qe rridhnin rreke per shkak te kesaj dhimbjeje, lanin guret e rrugeve... Kur mbi keshtjellen e Lezhes ra zjarri i permallimit, ajo u dogj dhe u be shkrumb si nje kamp armiku!.. Luftetaret ngadhenjimtare turq qe ndodheshin perreth keshtjelles, kur mesuan se te pafete e lane keshtjellen dhe iken, atehere me shpata te zhveshura, grupe-grupe u versulen si valet njera pas tjetres ne breg te detit!. Ato galera ishin mbushur aq shume me te pafe (Arber) dhe placka sa nuk mund te nxinin me; secili prej tyre kishte sjelle placka sa mund te sillnin banoret e nje mehalle te tere...

Meqenese ato (Galerat veneciane) ishin mbushur plot e perplot dhe me qe ndodheshin ne breg te detit, fundrat e tyre kishin prekur token!.. Disa nga te pafete keqberes, duke mos pasur dijeni per kete, kishin qendruar ne toke... Ata, kur pane se turqit po i sulmonin, deshen qe te arratiseshin, por anijet nuk leviznin dot nga vendi!.. Me gjithe perpjekjet qe ato bene duke perdorur lopata dhe hunj, prape se prape anijet nuk levizen dot nga vendi!. Ata njerez qe mendojne vetem pet keq, mbeten te pushtuar nga habia; ata qener u kredhen ne deshperim!.

Nje shumice kaloresish (osmane) mberriti aty duke vershuar si nje perrua malor dhe si nje re shiu ne pranvere.. Luftetaret turq, si shpata e mprehta, hyne ne uje deri ne gryke. Te guximshmit u kapen pas lopatave, ndersa disa te tjere pas litareve dhe kur hyne ne anije, njerezit qe kapen aty brenda i kthyen ne rober. Luftetaret e pafe, qe nuk u kishin mbetur me forca per lufte, u hodhen ne det per te shpetuar kokat e tyre. Disa prej tyre i arriten dhe i bene rober, ndersa shumica prej tyre u mbyten ne uje dhe shkuan ne fund te sketerres.

Ne kete menyre u kap nje pjese e atyre anijeve. Ato i pastruan nga ndyresira e paganeve dhe i lane me gjak. Kur disa prej ketyre anijeve hapen velat dhe po largoheshin duke perplasur krahet si zogu, osmanet nga bregu e cuan luften deri ne qiell duke hedhur mbi keto anije qe ishin afer; gure dhe drunj, ndersa ato qe ishin larg i godisnin me topa dhe dyfeqe. Ato egersira u torturuan, u thithen nga vorbulla e habise dhe duke mos pasur forca per tu arratisur, ata shkuan ne ishullin qe ishte perkundrejt keshtjelles se Lezhes...

Nga kjo ane, nje pjese e luftetarve qe mbanin shpatat me dhembe, duke qene te zhveshur si shpatat e ushtat, ata hyne ne detin e perleshjes, d.m.th. ne ate det qe ishte i mbushur plot me ushta dhe duke notuar si krokodilat e zjarrte, mberriten afer ishullit; duke dale si nje mjergull avulli nga uji, u versulen mbi te pafete, luftuan dhe i thyen ata keqberes!..

Kur turqit dolen nga ujet si krokodila kthetermprehte, hardhucat e gjarperinjte u asgjesuan (qytetaret e Lezhes)...

Nje grup burrash heronj gjeten barka dhe disa te tjere pergatiten me te shpejte lundra, hipen mbi to dhe zbarkuan ne ishull. Edhe disa qindra kalores te shpejte u futen ne uje se bashku me kuajt, notuan dhe si nje vale deti mberriten ne bregun e ishullit.

Kur ata dolen ne toke, disa prej atyre te prapeve me natyre divi qe gjeten atje, i goditen ashtu sikur te kishte rene ndonje gur nga qielli dhe disa i dogjen sikur tu kishte rene rrufeja. Ata te poshter me natyre te zjarrte, u rrethuan nga vala e shpatave te mprehta te detit te luftes. Disa nazemedhenj me trup argjendi qe ju shendriste si uje, duke u dridhur si gjethet e shelgut nga frika e shpatave te bardha, u hodhen ne uje, u mbyten. Zemrat, si zemra mali te mbushura me urrejtje te ketyre luftetareve te paudhe,e me natyre te celikte si themelet e Sheddadit, u bene cope-cope nga rrebeshi i shpatave.

Kokat e ketyre keqberesve, te prera qe ne zverk nga shpata, e qe ishin si pjeprit e kopshtit te sheshit te luftes, notonin ne siperfaqen e ujit si kungujt. Trupat e tyre te brishte leviznin si flluska uji dhe sa here qe dallga i prekte si nje shpate, ato rrudhnin ballin, i cili merrte pamjen e nje mburoje te trendafilte dhe mbyllnin gojen, e cila merrte pamjen e nje mburoje qe i shembullente nje burbuqeje te porsacelur. Luftetaret ngadhenjimtare i rane anembane ishullit dhe e grabiten; moren me vete roberit dhe kumashet qe u rane ne dore dhe me pas u kthyen. Ne ate vend disa nga njerezit e anijeve u zune rober dhe disa u mbyten ne ujin e luftes. Ne kete ane, keshtjella kishte marre zjarr dhe cfare kishte brenda,te gjitha moren flake dhe u shnderruan ne nje varr te te pafeve.

Kryengritesit qe gjendeshin brenda keshtjelles se Lezhes dhe kufomat e te vrareve u dogjen krejtesisht; tymi i tyre pushtoi horizontin dhe gjer kupen e qiellit... Ne kete menyre, ushtria e zjarrte (barbaret osman), pushtoi edhe kete keshtjelle me lufte... Ajo u shnderrua ne pirgje dheu!. Kete rajon e pastruan nga ndyresia e paganeve me ane te ujit te shpatave me ngjyre te perhimte. Ata u kthyen ne Shkoder, te pasuruar, fitimtare dhe me shume placka. Ata mberriten prane ushtrise perandorake, e cila i ka rene botes anembane, ndersa komandantet zune vendet e tyre te meparshme.

Disa prej pjesemarresve te luftes u lavderuan dhe disave ju dhane dhurata. Secili u gradua ne pershtatje me poziten e tij... Pasi qene marre keshtjellat qe ishin ne ato ane, vendin e te pafeve (Arberia veri-perendimore) e pushtoi hutimi dhe konfuzioni..

Nderkaq ne mes,akoma qendronte keshtjella e Shkodres;........

5)-"Hoxha Saddedin/Hasan Xhan bin Hafiz Muhammed Isfahani (1536-1599); Tac-ut-tevarih (Kurora e Historive)";.....

*"Perseri doli fermani i detyrueshem per tu zbatuar nga te gjithe, qe ata se bashku me ushtrine e suiten e tyre te rrethonin keshtjellen e Lezhes dhe ta pushtonin. Kur urdheri, te cilit i nenshtrohet bota dhe vendimi qe zbatohet nga te gjithe, ju njoftua te dy pashallareve pushtues te keshtjellave, ata sipas detyres se ngarkuar, rrethuan me ushtrine fitimtare keshtjellen e siperpermendur. Komandantet e keshtjelles te cilet kishin marre vesh me perpara nga pushtimi i dy keshtjellave te forta, fuqine e madhe te ushtrise fitimtare, duke marre parasysh edhe forcen e trimerine e saj, ata nuk e vazhduan luften dhe kerkuan qe te faleshin.

Disa komandante frengj (venecian) te ardhur nga ana e frengut per te qeverisur keshtjellen, mbasi futen ne anije se bashku me plackat, ata u arratisen duke shpresuar te arrinin ne det nepermjet lumit te rrembyeshem qe rridhte rreze keshtjelles. Me nje fjale, kur ushtria boteshkelese mbreterore arriti ne brigjet e atij lumi dhe ata armiq te denje per tu vrare, qe kishin hapur krahet e arratise, atehere trimat te armatosur me hanxhare e te etur per gjak armiku dhe notaret e pashoq ne artin e kredhjes ne uje, u zhveshen lakuriq si shpatat dhe u hodhen ne kete lume te thelle.

Turma e frengjve qe kishte hipur ne anijet, kur pa afrimin si krokodile te atyre trimaveu frikesua dhe kuptoi se barka e jetes se tyre do te mbytej. Ata me veshtiresi arriten deri ne breg dhe u arratisen ne pyll. Ndersa nga ana tjeter, luftetaret fitimtar i terhoqen anijet te cilat ishin te mbushura plot e perplot me sende, placka, me vajza te nje bukurie te rralle dhe i prune ne vendin ku ndodhej ushtria. Njekohesisht derguan perseri njerez me anijet e kapura per te ndjekur te poshterit, te cilet u arratisen. Te gjithe i kapen, i lidhen me zinxhire dhe i cuan ne seline e larte".....

6)-"Ali/Mustafa bin Ahmed bin Abdullah al-Mavla Celebi (1541-1600); Kunh-ul-ahbar (Berthama e lajmeve)";...

*"Pastaj qe te dy pashallaret vendpushtuesa shkuan per pushtimin e keshtjelles se Lezhes: ata u kujdesen per pararojen e ushtrise. Pra, te pafete europiane qe ndodheshin brenda saj vuanin e torturoheshin nga frika, sepse e dinin luften dhe shkallen e vleres se dy keshtjellave, qe u pushtuan. Ata, duke thene se eshte e kote qe tu bejme qendrese, hipen ne anije, vendosen ne to plackat se bashku me familjet e tyre dhe u nisen per ne Frengjistan.

Keshtjellen e lane nen kujdesin e paket te atyre qe rrinin ne keshtjelle (Arberit). Ne kohen kur ata hipen ne anije, u pane nga padishahu, mbrojtesi i botes. Meqenese shtegu kalonte po nga ai vend, prandaj ushtria perandorake synoi marrjen e lejes pet plackitje. Krokodilat e detit te luftes u drejtuan per tek ata, me qellim qe te zinin nje placke te pakufishme e te pafund si deti. Ata menjehere u zhveshen duke mbajtur shpatat e zhveshura me dhembe, notuan drejt per ne anijet dhe ja nisen luftes e perleshjes, duke thene; "Ti je preja jone".

Mbas nje lufte te madhe ata i moren anijet; nje pjese te te pafeve qe ndodheshin brenda tyre i bene preh te shpatave, kurse te tjeret i shnderruan ne rober te lidhur me zinxhire. Ata shtine ne dore skllave, skllever, sende me vlere e kukmashe hanedanes qe skishin te mbaruar. Disa anije qe u arratisen e u perforcuan ne limanet e ishullit qe ndodhej ne ato ane,u bene gjahu dhe preja e luaneve te afte; prej tyre nuk shpetoi as edhe nje njeri.

Ne kete menyre u pushtuan te tri keshtjellat. Keshtjellen e Lezhes e shkaterruan, e rrafshuan, ndersa keshtjellat e Drishtit dhe te Zhabjakut i rregulluan dhe i meremetuan. Ndersa keshtjella e Shkodres me kaq shume perpjekje e mund, nuk u arrit qe te pushtohej".....

7)-"Sollakzade/Mehmet Hemdemi (?!..-1657); Fihrist-i Sahan (Pasqyra e mbreterve) ose Tarih-i Solakzade (Historia e Sollakzadese)"...

*"Perseri doli fermani perandorak i detyrueshem per tu zbatuar nga te gjithe, qe urdheronte te dy bashkarisht; Daut Pashen dhe Sulejman Pashen, qe te shkonin, te rrethonin keshtjellen e Lezhes dhe ta pushtonin ate. Arberit kur pane fuqine e madhe te ushtrise fitimtare te te dy pashallareve, hapes te keshtjellave, qe ishin ngarkuar per te pushtuar kete keshtjelle, hoqen dore nga lufta dhe kerkuan qe te faleshin.

Ata futen familjet dhe placken e tyre ne disa anije qe kishin ardhur aty nga ana e frengut per ndihme, me qellim qe te dilnin ne det nepermjet rrjedhes se shpejte te lumit qe kalonte perpara keshtjelles. Ata nuk munden qe te arratiseshin ne kete menyre. Kur dolen per se largu anijet armike qe po arratiseshin, luftetaret e ushtrise osmane qe ndodheshin ne bregun e atij lumi, ata me trimat, te cilet ishin te etur per lufte me armikun dhe notaret qe ishin me te zotet ne artin e zhytjes, u zhveshen si shpatat dhe u hodhen menjehere ne uje.

Armiqte frengj, kur pane ardhjen si krokodila te luftetareve, i kapi me teper frika dhe po vuanin qe te arrinin bregun me qellim qe te shpetonin. Ata arriten ne ate breg,i lidhen anijet njera me tjetren dhe kur po i terhiqnin,arriti perpara tyre ushtria islame. Atehere te shpartalluarit qe u arratisen, hipen perseri ne anijet e tyre, por u ndoqen nga luftetaret fitimtare me anije,u kapen, u lidhen me zinxhire dhe u derguan ne seline e sulltanit"...

8)-"Mynexhimbashi/Dervish Ahmed dede bin Luftullah(1631-1702);...

*"Pastaj qe andej ata sulmuan e pushtuan keshtjellen e Lezhes, mbrojtesit e se ciles e dorezuan me kusht qe te liheshin te lire. Nderkohe ushtaret qe po vinin nga ana e Frengut per ndihme, moren arratine, por ne kohen kur po kalonin lumin, trimat islame u prene rruget dhe disa prej tyre i vrane e disa te tjere i zune rober"...

*"Ishulli i Lezhes (pjese nga studimi im me teme; Ishulli i Lezhes, nje Histori e lavdishme 1478-1506)...

*Qytetaret lezhjane qe i mbijetuan sulmit kataklizmik osman dhe masakrave te Jenicereve, zbarkuan ne Ishullin e pyllezuar mocalor qe ishte formuar nga akumulimet e lumit Drin dhe aty qendruan heroikisht duke mos i lejuar ushtaret turq qe te pushtonin kete cope te vogel toke e cila do te pershtatej si vendbanimi i tyre i ri ku do te vazhdonin qe ti rezistonin furise osmane per 28-vite me rradhe (1478-1506).

Momenti historik me kulminant per Ishullin e Lezhes shenohet gjate muajit shtator te vitit-1499, kur ne rrethinat e qytetit te Lezhës shpërtheu kryengritja e madhe kundër garnizonit turk duke i debuar nga keshtjella e rrenuar e Lezhes ku burgosen te gjithe funksionaret e larte osman dhe nga ana tjeter, kryengritesit Arber (Mirdite, Zadrime, Puke, Mat, Kruje, Kurbin) bllokuan rruget qe lidhnin Shkodren me Pejen dhe Prizrenin, por gjithashtu Luftetaret Dukagjinas debuan te gjithe funksionaret osmane nga vendet e tyre.etj..

Kreret e kesaj levizje te armatosur ku numri i forcave kryengritese arrinte ne 20.000-veta, kerkuan ndihmen e Republikes Veneciane qe ti furnizonte me armatime por vlen per tu nenvizuar kerkesa qe Fra.Francesku i Krujes dhe Fra.Lazri i Lezhes e paraqiten personalisht ne Venecia, prane Senatit, per dergimin ne Arberi te Skenderbeut te Ri/ Gjergji i II-te Kastrioti dhe vendosjen e tij ne krye te kesaj levizje...

Senati mori vendim qe me dt.1-tetor-1499 dhe pas shume pengesave te pajustifikueshme nga ana e autoriteteve shteterore veneciane, Princi.Gjergji i II-te Kastrioti zbarkoi ne Ishullin e Lezhes me dt.5-mars-1501 i shoqeruar nga Shtjefen Dukagjini, Proveditori venecian dhe nga 200-Stradiote Arber te regjur neper beteja. Atmosfera e krijuar ne Ishull te Lezhes kur u njoftuan per ardhjen e Skenderbeut te Ri permendet ne ditaret e M.Sanutos i cili i referohet Frat.Benardinit nga Shkodra ne nje dokument qe mban daten 4-qershor-1500, pra nje vit perpara ardhjes se tij;

"Come de li si aspeta Scanderbech come il Mesia dali Zudei insieme con il Signor Spam Duchagin et auto quela ixola di Alexio fortificandola con qualche Dardanio asediera Scutari e Croi con tuto il resto-/-Se si ne ato ane pritet Skenderbeu ashtu si Mesia prej Judejve, se bashku me zotin Shtjefen Dukagjini dhe pasi te merret ai ishull i Lezhes, dhe te forcohet me ndonje Dardan, do te rrethohen Shkodra e Kruja me gjithe vendet e tjera"...

Ne nje dokument tjeter i cili mban dt.7-mars-1501 M.Sanuto citon nje leter personale e cila ishte shkruar nga dora e Skenderbeut te Ri, 2-dite pasi kishte zbarkuar ne Ishullin e Lezhes ku ai lajmeron arritjen e tij ne Lezhe. etj. Perballja e pare ushtarake me osmanet ne fushen e betejes nuk rezultoi e sukseseshme si rezultat i intrigave veneciane por menjehere pas pushtimit te qytetit te Durresit nga P.Osmane me dt.13-gusht-1501, Rep.Veneciane u orvat seriozisht qe ti ndihmonte kyengritesit Arber me qellim qe ti perdorte si kundra'peshe dhe kjo situate zgjati deri me dt.14-dhjetor-1502 kur Senati Venecian nenshkruan marrëveshjen e paqes me Porten e larte!..

Ne kushtet e sapokrijuara, Princi.Gjergji i II-te Kastrioti vazhdon qe te luftoje me shume vendosmeri duke mos e braktisur Ishullin e Lezhes dhe as Trevat kryengritese rreth qytetit te Lezhes... Intrigat veneciane dhe presioni i jashtem osman po intensifikoheshin cdo dite e me shume, nderkohe qe qytetaret lezhjane nuk pranonin kurrsesi qe ti nenshtroheshin fatit te tyre te zi por qendronin te bashkuar dhe te palekundur duke luftuar me vetemohim nen komanden e Princit trashegimtar Gjergji

i II-te Kastrioti i cili si rezultat i mosmarreveshjeve te vazhdueshme me Proveditorin venecian te Lezhes dhe gjithe Arberise-Veneciane, Antonius Contareno dhe rethanave aq te disfavorshme, u detyrua qe te largohet nga Ishulli i Lezhes andej nga fundi i muajit shkurt te vitit-1503 duke mos e gjetur mundesine qe te rikthehej serish ne gjirin e atij Populli hyjnor qe e adhuronte sikur te ishte nje gjysem-perendi...

Pavaresisht veshtiresive dhe vuajtjeve titanike, qytetaret lezhjane e mbrojten Ishullin e Lezhes edhe per 3-vite te tjera duke i rezistuar me shume sukses sulmeve te perseritura te ushtrive osmane por edhe duke kundershtuar me arme ne dore, vendimet arbitrare te Senatit Venecian per largimin e artilerise nga brezi i fortifikuar qe mbronte ishullin nga sulmet osmane...

Ne vitin-1506 Senati Venecian dekretoi vendimin perfundimtar per te larguar artilerine nga ky ishull duke i privuar Arberit nga mbrojtja e tij dhe ne rrethanat e sapokrijuara, keto Arber kaq te pafat u detyruan qe ta braktisin Atdheun e tyre duke e lene Ishullin e Lezhes ne duart e P.Osmane por pasi ngarkuan familjet e tyre dhe plackat ne galerat veneciane, Luftetaret Lezhjane i vune zjarrin te gjithe ishullit te pyllezuar duke shkaterruar gjithcka (korrik-1506) dhe ata te gjithe, fillimisht u transportuan duke u vendosur ne qytetin e Ulqinit dhe me pas emigruan ne dy drejtime; Puglia dhe Venecia, ku u vendosen kryesisht ne qytetin e Venecias dhe Triestes, apo ne qytete Dalmate si Zadar/Zara, Split dhe Rijeka (Kroaci). etj.

Nga: Paulin Zefi.

Sllavët e Maqedonisë duhet të mësojnë gjuhën shqipe dhe jo e kundërta!!!

Ky shkrim ka lidhje me situtaten ne rajonin e Maqedonise, per te cilin nevojitet nje sqarim madhor 

700-(-300)=1000.

Domethene se jane sllavet ne Maqedoni qe se pari duhet ta mesojne shqipen; dhe jo e kunderta.

Historikisht është e pamundur më qenë njëkohësisht edhe Maqedon edhe Sllav. Një maqedon i cili i përket vitit 300 p.e.s. ndahet me 1000 vjet nga një sllav i ardhur në vitin 700 e.s. Që domethënë se në rajonin e Maqedonisë ndodhen vendasit Shqiptarë Maqedonë (ose shkurt, Maqedonë) dhe popullsi e ardhur sllave, turke, rumune dhe roma. Bullgarët e kanë të pasaktë t’i mëtojnë Maqedonët (Shqiptarët Maqedonë) si “vëllezër”, sepse kurdoherë është e pamundur me qenë njëkohësisht edhe maqedon edhe sllav ngase 700 – (-300) = 1000.

A do ishte zgjuarsi mos me kryer veprimin aritmetik 700 – (-300) = 1000 ? A është zgjuarsi me ia dhënë apo pranuar emërtimin Maqedon një sllavi dhe më pas me e dëgjuar veten ardhacak dhe popullatën sllave vendase? A nuk lexohet Lumi i Bardhë ose Bardhari “Vardar” në gjuhët e kishave ortodokse bizantine? Ky lumë kalon nëpër Shkup, më pas në Maqedoninë lindore dhe vazhdon drejt jugut derisa derdhet në Detin Egje në të djathtë të Selanikut. A nuk e vërteton edhe kjo se gjuha shqipe ka qenë e shkruar shumë kohë para dyndjes së sllavëve në Europën juglindore?

Perandoria romane lindore (ortodokse e krishtere, bizantine) dhe ajo osmane si vazhdim i saj i njihnin, i ndanin, përkufizonin, gruponin njerëzit sipas besimeve fetare. Njësitë fetare ishin njësi vet-administrimi në shërbim të perandorit bizantin dhe sulltanit të mëvonshëm. Edhe pas rrëzimit me luftë të perandorit bizantin nga hordhitë osmane, patriarkana kishtare ortodokse në Stamboll nuk e humbi vlerën e komisarit edhe nën sulltanin osman. Degët kishtare ortodokse, rrjeti i xhamijave të sulltanatit dhe degët kishtare katolike në varësi të Vatikanit ishin në garë për t’i marrë e rimarrë sa më shumë territor, toka, popullata njëra tjetrës. Rrjetet e kishave ortodokse bizantine u treguan shumë të afta në përhapjen e gjuhëve kishtare dhe mbulimin e gjuhëve natyrore tek popullatat që futnin në vathë. Për shembull, në rajonin e Maqedonsië kanë vepruar më shumë kishat bullgare se sa ato serbe. Prandaj, gjuha sllave zyrtare në Maqedoni i përket të folurës së Shkupit dhe ngjason më shumë me gjuhën bullgare se sa me atë serbe.

Organizata e Brendshme Revolucionare Maqedone (Vatreshna Makedonska Revolyutsionna Organizatsiya – VMRO, edhe sot) u krijua në rajonin e Maqedonsië prej Bullgarisë në vitin 1893. Që në fillim dhe sipas porosisë VMRO kërkonte që rajoni i Maqedonisë t’i bashkohej Bullgarisë. Parapërgatitja e terrenit nga kishat bullgare dhe veorimtaria e organizatës VMRO ishin shkaqet pse ushtria fashiste bullgare hyri pa pengesa në Maqedoni gjatë Luftës II Botërore.

Faqja e parë në përfitimin dhe tretjen e popullatave të reja ishte [dhe është] ndarja nga e shkuara e tyre, harrimi i saj dhe i vetvetes, harrimi dhe edukimi i urrejtjes ndaj lidhjeve apo përkatësive të shkuara shoqërore. Rrjeshti i parë për atë qëllim ishte vendosja e emrave të rinj, emrave fetarë apo ndryshimet e emrave nga vendas natyrorë në ato sllavikë. Gjithashtu, fakti se emrat apo mbiemrat në Serbi, Malsi, Kroaci mbarojnë më -iç ose -viç, në Maqedoni me -ovski ose -ski, në Bullgari me -ov(a) ose -ev(a), në Greqi me -os, -is tregon se këto popuj nuk janë kombe por grupe shoqërore fetare.

Në ngjashmëri, popullatat e besimit mosleman përmbajnë emra turk, osmanë, arabikë dhe fetarë islamikë. Sllavëve, e së pari serbëve dhe rusëve në shpinë të tyre, iu interesonte [dhe iu intereson edhe] sot që shqiptarët e patretur nën kishat bizantine ortodokse të ishin islamikë në dukje dhe besim fetar, jo arbërorë, jo ilirë, jo shqiptarë, sepse ashtu ato shpërnguleshin [si ndodhte] më lehtë me forcë dhe në marrëveshje me Turqinë drejt Turqisë.

Regjistrimet e popullatave u përdorëjn për t’i vënë vulën atij rrjeshti të parë ndryshimi. Regjistrimi në Jugosllavinë Nr.1 u bë në vitin 1921, në Jugoslavinë Nr. 2 u bë në vitin 1931 dhe në Jugoslavinë Nr. 3 (Jugoslavia komuniste, e fundit) u bënë në vitet 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991. Në ato regjistrime, veç detyrimit të vendosjeve të prapashtesave -iç, -viç, -ov, -ski, -ovski në mbiemra, u përdor edhe një taktikë për të këputur lidhjen me lashtësinë arbërore të vendasve shqiptarë. Shqiptarëve iu kërkohej që zyrtarisht, në dokumenta, të mbanin si mbiemër të familjes emrin e gjyshit të fundit që nuk ishte gjallë. Emri i atij gjyshi zakonisht ishte emër fetar ose islamik ose ortodoks. Brezat e rinj në rritje dalëngadalë dhe pa dashje harronin trashëgiminë përtej dy brezave të vjetër dhe përfytyrimi tyre për vetveten, përkatësinë dhe kombin bëhej “i riu”.

Megjithatë, shqiptarët i mbijetuan planeve të shfarosjeve dhe shpërnguljeve fizike dhe mendore të tyre. Për shqiptarët, besimi fetar nuk është përcaktues i kombit apo i kufinjve shtetërorë. Dallgët luftarake dhe fetare që janë derdhur ndër shekuj në rajonin e Maqedonisë kanë ndikuar harrimin e vetvetes tek shqiptarët maqedonë (maqedonët), sidomos tek ato të besimit fetar të krishterë ortodoks. Megjithatë, ato tani po zgjohen dhe në rajonin e Maqedonisë gjithnjë e më shumë besimtarë të krishterë ortodoksë po dalin vetë në dukje si shqiptarë. Një rreze drite mbi to ndriçon shumë.

Prandaj gjithë rajoni i Maqedonisë, si pjesë e Gadishullit Ilirik, është Shqipëri, Iliri, Arbëri. Gjithë maqedonët janë shqiptarë maqedonë, domëthënë shqiptarë, vendas. Sllavët nuk janë vendas. Janë pikërisht sllavët në rajonin e Maqedonisë që duhet të mësojnë dhe të flasin Shqip; jo e kundërta. Nëse egziston përplasje në rajonin e Maqedonisë, ajo është midis vendasve maqedonë (shqiptarëve maqedonë) dhe sllavëve të ardhur përfshirë shërbëtorët dhe të gënjyerit e tyre; sepse 700 – (-300) = 1000.

Saimir Lolja

(Shkrimi huazuar nga Thoma K Jance)

Cilët ishin skordiskët? Arsimimi në Kosovë dhe mashtruesit ordiner

Cilët ishin skordiskët ?

Sa shumë më dëshpëroi fotoja e "Turpit" 

kur një grumbull “shqiptarësh” mbanin pankartën  në të cilën shkruhej:

  “ I`m kosovar muslim since 1389". 

E di që ata ishin të mashtruar, ata ishin dhe ende janë pasojë e një mos shkollimi të mirëfilltë. Nuk e di se sa ata  të rinj e njohin historinë e kombit të tyre, kur i thonë vetit që janë kosovar që nga 1389-ta. Në një gjë jam i sigurt që 90 % nga ata nuk e dinë përmendësh as tabelën e shumëzimit; por turpi le të bie mbi përgjegjësit e arsimit të Kosovës dhe mashtruesit ordiner të cilët iu kanë mbushur mendjen që të na turpërojnë para botës.

Fatbardhësisht që kombi nuk varet nga mashtruesit (e të gjitha ngjyrave) dhe se lulet e të ardhmes janë në lulëzimin e tyre dhe së shpejti do i qesin kombit dritë dhe ngjyrë që kombi ynë e meriton.

E kam për krenari që si bashkëbisedues e kam një dashamirë të së vërtetës shqiptare dhe që e komenton historinë ashtu si i ka hije, ashtu si thotë historia, ashtu si e thonë librat e fshehur nga ne.

Tema e skordiskëve  është shumë pak e trajtuar dhe aq më pak tema e historisë së Tribalëve.

Shëtitja nëpër histori me udhëzimet e Ber Hajdinit, të riut nga Kosova që jeton në Francë më rriti kërshërinë e zgjerimit të studimeve të mia për një popull të harruar dhe të  përvetësuar nga të tjerët- Skordisket.

https://www.facebook.com/B.Hajdini10?fref=ts

Kësaj radhe së bashku me z. Ber Hajdini do i shpjegojmë skordiskët kryesisht sipas Historisë së shkruar nga Straboni (64 BC – c. 24 AD). (Straboni nuk ishte grek e as i ndikuar nga greko-romakët, ai shkrun historinë ashtu si duhet, ashtu siç ishte).

Skordisket ishin përzierje e keltëve me thrakasit dhe iliret. Shënimet për ekzistencën e tyre janë gjetur në periudha të ndryshme historike të Ilirisë, Thrakisë dhe Dakisë. Shtrirja e tyre ishte e gjerë, që nga Austria, Kroacia, Hungaria, Sllovenia, Serbia, Bosna. 

Emri i tyre lidhet me Skordus (Shari), territor në mes Ilirisë dhe Pejonisë . E rëndësishme për historinë është se ata përkundër lindjes së tyre si përzierje fisesh ( të gjithë pellazg) ata flitnin sikur Ilirët dhe e ndienin vetën   superior të kohës kur jetonin. 

(Андраш Мочи тврди да они нису настали као келтско племе сами се групишући, већ су били „креација келтске политике”[11]. Они су формирани након 278. п. н. е., као преживели народ након келтске инвазије на Грчку настањени у горе наведеном региону[12] и за себе су говороли да су мала, још увек моћна, владајућа класа. Релативно брзо, они су се помешали са бројним супериорнијим нацијама, а келтско име племена је задржано, иако можда мало измењено, у складу са језиком који су говорили Илири.[13] )

Të kuptohemi, një shkrim publicistik për Skordiskët nuk e mbushë arkivin për historinë e tyre e aq më pak arkivin shqiptar. Ne jemi shumë të varfër nga shënimet, nga dokumentet e autoktonisë sonë në periudhe të ndryshme historike. Qëllimi i shkrimit është një nxitje për studjuesit e rinj që të merren në diplomat dhe doktoraturat e tyre me diçka që i bënë nderë edhe historiografisë shqiptare, por edhe ndryshimit të opinionit të gjerë se nuk jemi të djeshëm; por jemi ata që e kemi bërë historinë e Iliriku (Ballkanit) Azisë së Vogël dhe më gjerë

Nuk kemi ardhur këndej pari që nga 1389 -ta !

Literatura e nevojshme për studjuesit :

https://frankhajdini.wordpress.com/

András Mócsy, Die Bevölkerung von Pannonien: bis zu den Markomannenkriegen Budapest 1959

F.Papazoglu Srednjebalkanska plemena u predrimsko doba. 1969. pp. 265

J.A. Crook; Andrew Lintott; Elizabeth Rawson (1994). The Last Age of the Roman Republic, 146-43 BC. The Cambridge Ancient History. 9. ISBN 978-0-521-25603-2.

Celts and the Classical World by David Rankin. 1996. ISBN 978-0-415-15090-3

Theodossiev, Nikola. Celtic Settlement in North-Western Thrace during the Late Fourth and Third Centuries BC: Some Historical and Archaeological Notes.

Wilkes, J. J. The Illyrians. 1992. ISBN 978-0-631-19807-9. стр. 84.: “…Celtic Scordisci away from the river Danube..

Fahri Xhara 30.12.16 Gjakovë

SHPËRFILLJA E TËRË KOMBIT TONË NËPËR EVROPË-JO VETËM MËVETËSIA E SHTETIT SHQIPTAR “SHQIPËRIA”

Brahim Ibish AVDYLI

SHPËRFILLJA E TËRË KOMBIT TONË NËPËR EVROPË-JO VETËM MËVETËSIA

E SHTETIT SHQIPTAR “SHQIPËRIA”

(Analizë, pa frena!)

Një kohë të gjatë e kam pasur këtë temë nëpër shqyrtimet e mia. Nuk na kënaqë lëvizja e tërë popullatave të rajoneve ku janë përfshirë edhe shqiptarët, me shumicën numerike, me dimensione kundër vetvetes, pa e kuptuar këtë punë.

Mua më habit fakti se, tani, mijra vite, ne, stërniqërit e yllirëve-frikë, që u thomë brigë apo frikë; të trojanëve; të pellazgëve; të pellazgo-ilirëve; të ilirëve apo më mirë t`u themi Yllirëve (kështu, thëniet e tjera që gjenden për ne, nëpër shkrimet e vjetra, p.sh. hititët, po i lëmë mënjanë, si “thënie të shekujve”, e po merremi me thëniet të cilat na nevojiten), të maqedhonisë iliro-shqiptare, të epirotëve, ilirëve, etj. të cilët janë të shkepur në të gjitha shtetet e mundshme.

Ne, njihemi si arnautë, arvanitas, arban, arbër, arbëreshë, dhe shqiptarë, por nuk këndellemi e nuk vetëdijësohemi për të shkundur njëherë e përgjithonë mjegullën e dendur të përgjumjes vdekjepru-rëse nga të gjithë armiqtë e tmerrshëm kundër nesh, në të gjitha anët, dhe t`a kuptojmë se kjo “lojë” e zgjatur kaq shumë, dm.th. mija e mija vite me radhë, ka për qëllim që t`a shkatërrojë kombin tonë.

Nuk e lënë që të vërejë, të kthjellet, e me sy të shohë, se cilët janë bartësit më dinakë të kryedemonit; cilët janë shkatërruesit e copëtuesit të atdheut tonë shpirtëror; cilët janë gënjeshtarët më dinakë të së vërtetave tona të dhimbshme; cilët janë gjapirrësat më të pamëshirë, që të zhvatin qenien tonë më të shenjtë, e më të madhe, të tokave të shkapërderdhura anë e mbanë, e armiqve të zgjuar peshë, që të na gllabërisin!...

Përplasemi vazhdimisht, e jemi bërë pjesë e ketyre lojërave të mëdha, me fatin tonë si komb, qoftë kjo nëpër të ashtuquajturën “Turqi”; nëpër të ashtuquajturën “Greqi”; nëpër ate që e ka gllabëruar armiku ynë, bullgaro-makedonët, e quhet “Ish-Republika Jugosllave e Maqedonisë”; Republika e Shqipërisë, të ngrehur kundër vetes nga bijtë e bijat e mashtruar, në drejtimin sllavo-greko-turk; Republika e vogël e Kosovës, si një minë e madhe e vendosur dhe e lënë që të kërcasë kurdoherë dhe atëherë kur i nevojtet kjo gjë serbëve, sepse në radhë të parë na fshikëllon fuqishëm në vesh “KOSOVO”.

Ky sorollop sikur ka harruar çfarë ka zgallafitur parambrëmë në stomakun e vet Dardaninë, deri në NISH. Prandaj, kur duan të ngrehin mure nëpër Mitrovicë, kanë mundësi që t`a bëjnë; e të mos flasim për Sanxhakun e Serbisë dhe Malit të Zi, si dhe vise të tjera, të qena shqiptare, por tani, një pjesë e shpopullar...

Duhet që t`a kuptojmë e të shohim se cilat janë lojërat e pandershme me qenien tonë të dhimbshme; me fatcubin tonë të mjerë; me pafatësinë e madhe; me pjellën tonë të dhimbshme; me qenien tonë të kotë; të cilën na e vjedhin pikësëpari fetë e ndryshme, dhe kombi që po na shkatërrohet nëpër duart tona.

Po na e vjedhin dritën e madhe, kuq si gjaku, si Dielli- Zot i Madh për ne, sepse ate e dimë që prej fillimit. Yllirët, të shkëlqyeshëm e të durueshëm, me errësirën e errët të mesnatës, po shkatërrohen nga armiqtë tanë të shumtë: turqëve; grekëve, rusëve; bullgarëve; bullgaro-makedonëve; serbëve; malazezëve; pjesërisht nga Evropa dhe EU. Ata na e vjedhin KOMBIN; gjë “kryesore” e lënë BESIMIN ...

 Po e shpjegojnë, me pak fjalë, një çështje të madhe, çka është feja, që vjen me luftë në Siri, në Alepo, me figurën e pashëmbëllt e të përvajshme:

O ZOT, KU JE!...

Fjala e parë e librave të shenjta, sido që quhen ato, është e para fjala, pra siç na thotë Bibla: „E para është fjala“; pastaj vie e çështja primare të lexosh e të mësosh, pra nga Kur`ani: „lexo e mëso“. E para është fjala, që megjithate shkruhet, e pastaj vie që të lexojmë e të mësojmë. Nuk thuhet se para është të mendosh, e pastaj vjen fjala. Pa menduar, nuk e dime cila është fjala e zgjedhur.

Kur fletë, fletë të vërtetën, sepse tërësisht nuk gjenden këto fjalë, pasi edhe e pengojnë me disa tjera. Por, po, e thua të vërtetën, aq sa të lejohet. Kur njëjësohesh me të vërtetën, flet me text e me përvojë. Teorija vjen nga përvoja; pa përvojë, te njeriu, asgjë nuk ka.

Atë tekst që të lësh pas vetes, duhet t`a mësosh mirë e të rikujtohesh. Natyrisht, duhet shkoqitur, dhe prap të shkoqitet. Mëso e dije dhe shkruaj, nga përvoja jote, e nga përvoja e të tjerëve, para teje-kjo është thënia e imja dhe e mendimtarëve më të dijshëm, sepse këto premisa janë pleçnuar edhe nga ata që kanë pasur këtë mundësi të dijnë e të shkruajnë, e kanë pasur një përvojë shumë të mirë. Prandaj, nga të parët tanë mësojmë, e kjo ka kuptim nëse lexohet, rilexohet dhe kuptohet, që të ipet më tutje.

Pra, dija e pjell dijen; ndërsa mosdija e pjell mosdijen...

Më së pari duhet mësuar: kush kemi qenë, kush jemi e cilët do të jemi; pra e dimë si ka qenë, si jemi e si do të bëjmë; dhe duhet të jemi të gatshëm prap të mësojmë për të shkruar këtë; sepse pa shkrim nuk do të dimë pasnesër ku kemi qenë padje, e cilat janë premisat tona të ardhshme…

SHKRIMI I PARË KA QENË SHKRIMI SHQIP, ME TË CILËN KA FOLUR I PARË JONË, YLLI-FRIGË APO BRIG, I MBYLLUR NGA MBRETI I EGJIPTIT; shkrimin tonë të shenjtë, na e kanë ndaluar dhe na e ndalojnë të gjithë ata që nuk guxojnë të bëjnë diçka kundër ZOTIT e të së VËRTETËS; pra kundër DIJES! Ne ecim përpara me MOSDIJEN, NË MOSDIJE, pra, kemi qenë „në fillim“. Kush na pengon ne që të dimë, është kundër të së drejtës; është kundër të vërtetës; dhe është kundër Zotit të Madh...

Të tillët, i marrin 7`000.000 arnautë të Turqisë dhe nuk i lënë të mësojnë gjuhën shqipe, por turqishten dhe fenë islame me dhunë i mësojnë edhe nëpër medrese; të tillët, i marrin 4`200.000 arvanitas të Greqisë e nuk i lënë të dijnë kush kanë qenë e çfarë gjuhe kanë folur, por ua „ngjallin“ mbi kurriz se paska „racë heleniste“, që nuk t`a kapë mendja se nuk ekziston, dhe i futin të mësojnë „gjuhën e tyre greke“, që është gjuhë artificiale dhe teknike;

që të tjerët, madje nga vendi „i lirë“ qe 100 e sa vjet, Shqipëria, t`a ngrehin për hunde me prefiksa e sufiksa të fjalëve „greke“, sepse është „e para“, ndonëse të gjitha janë rrena klluqe të armiqve tanë të pafalshëm e grekofillë, për të ashtuquajturin „Vorio-epir“. “Vllah” janë “vllaznit” tanë dhe janë shtresë sociale e malësore dhe jo „etni“, sepse gjuha shqipe ka qenë e para, shumë përpara sanskritishtes, greqishtes, latinishtes, arabishtes, sllavishtes e turqishtes.

Sepse disa, nuk shkruhen, e Maqedonia, nuk eksiston si ka qenë më parë, por ka që e dijnë çfarë ka ndodhur dhe është bërë me “maqedhoninë”. Më të famshmit ndër ta, pos epirotëve, kanë qenë dikur dard(h)anët. Sot, mezi „e ka njxerrë“ një grimcë të vogël, gjysmë-analfabete e proserbe, me emrin „Kosovo“. Këngë e dhimbshme është bërë me bijtë e Zotit të Madh, sado që serbët bërtasin “ne, jemi bijtë e Zotit”!...

Serbët ngriten në pikë të këmbëve; ndërtojnë një MUR në Mitrovicë, derisa flejmë në gjumë, pa “guxuar” t`ua hedhin turinjëve, atë mur! Nuk mundohemi që të dijmë të vërtetën tonë, sepse jemi armull, ëndërr-me sy qelë!...

Nocionin e kombit, e etnisë, e dinë dhe e kemi ruajtur, që prej fillimit, ne, disa veta, të numëruar me gjishta, deri sot. As anglishtja, as rusishtja; e as frengjishtja, me nocionin e tyre „nation“, nuk e thonë as për së afërmi çka nënkupton „KOMBI“. Me flamurin, kuq e zi, vrapojmë të gjithë shqiptarët, andej e këndej, duke e çmuar gjakun shenjtë, të cilin e kanë derdhur ndër shekuj me radhë, e shqipen e kemi si totem, megjithëse nuk e dimë se është prej Azisë së Vogël e në të gjithë botën…

Pak më mirë, për t`a shpjeguar, po e marrin një thënie të vetme nga FB, Ardiano Xhafaj, i cili thotë:

„Kombi dhe etnia është një bashkësi njerëzish, me numër të ndry-shëm, në një territor gjeografik të pa shkëputur, në bashkëjetesë shumëshekullore, që flasin të njëjtën gjuhë, që kanë të njëjtën ndërgjegje-të njëjtin gjak, ndarës të së njëjtit fat, një shpirt dhe solidaritet të përbashkët natyral e sakrifice, në përkrahje të njëri – tjetrit, si dhe rrënjë, zakone, tradita dhe kulturë, përafërsisht të njëjta’’.

[1]-Ky është kombi shqiptar, e tërësisht duhet të jetë. Kemi vuajtur mija vite me radhë e jemi “ndodhur” vetëm në një shtet të vogël, kërthizë e botës, pa e ditur se jemi bërë kundër çdo gjëje të vetës sonë, Shqipërisë, që deputetja shqiptare, këlthet në Kuvend me referat, se mëvetësia e vendit është në pikëpyetje, dhe duhet një pakt i ri kombëtar, ndësa që prej fillimit e kam pasur këtë çështje të madhe në shyrtime, njëren pas tjetrës, tërë jetën, të zgjidhjes së çështjes mbarëshqiptare kombëtare, duke e ditur pikë se pari, se jemi bërë një popullatë e madhë e të mbledhur si kombi i veçantë, të shkapërdedhur nëpër 5 shtete hileqare, të ngritura mbi ne, rreth e rrotull.

Nuk do mend se kjo temë e rrahur disa dhjetvjeçarë, e dhënë edhe si një manuskript për një libër 500 faqe A4, Akad. Prof. Dr. Bedri Dedjës, [2] të publikuara pjesërisht nga unë, e të përmbledhur prej vitit 1989-1999, e cila i është plaçkitur atij nga persona të SHIK-ut të Shqipërisë, duke qenë përherë afër z. Ramiz Alia, dhe të dëguara direkt e në dorë të Sllabodan Millosheviqit.

Thuhet se Ramiz Alia ka qenë agjent i UDB-së, sa ishte në Kosovë, si “Komesar i Lartë” i aradhave partizane të Shqipërisë, gjatë LDB-së. Librat që u shkruan për “luftëtar të Frontit Nacional Kombëtar”, i nxjerrin të lidhur me Ramiz Alinë,[3] e disa të cekur edhe nga unë, të lidhur me mua, e jo me Ramiz Alinë, si p.sh. Zenel Sadikaj, në veprën politike e publicistike, të dorëzuar në Bibliotekën Kombëtare të Zvicrës, në Bern,[4] por gazetaria e sotme i la të organizuar në anë të kundërt, të hequr përgjithmonë nga lidhjet e tyre që i kishin me mua, siç e dija unë, e mua më lanë të pashënuar, të shlyer me çdo kusht, pa ekzistuar fare në atë kohë...

Nuk ka gjë, thashë me vete. E vërteta nuk do veshë të shurdhër. Ajo, do të gjëjë vend ku të rrijë dhe do të dalë një ditë, ose ne do të çmendemi tërësisht.

Mjafton t`ua përmend disa tema, sepse është e kotë t`i heshtë këto punime të mia: “Mbi lëvizjen përparimtare shqiptare dhe çlirimin kombëtar”, “Qëndresa”, Zvicër, Mars 1991, të botuar me pseudonimin “Flamur Kuqi”; “Shpëtimi dhe bashkimi kombëtar, detyre dhe nevojë urgjente”, “Qëndresa”, Zvicër, Mars 1992; “çlirimi dhe bashkimi i kombit-imperativi më i lartë për të gjithë shqiptarët”,

“Qëndresa”, Shtator-Tetor 1993; „Si mund të lëvizë përpara çështja jonë kombëtare“, Qëndresa, Zvicër, Gusht 1995; “Mobilizimi mbarëshqiptar dhe çështja jonë kombëtare”, botuar paralelisht, në vazhdime: në “Emigranti shqiptar”, Tiranë, nr. 4, janar 1999; nr. 6, Shkurt 1999; nr. 8, Shkurt 1999; nr. 10, Mars 1990; si dhe “çlirimi”, organ i LKçK, nr. 59, 10 janar 1999; Nr. 60, 25 shkurt 1999; Nr. 61, 10 mars 1999, etj. [5]

Pra, do ta shifni se nuk është vetëm çështja e mëvetësisë së Shqipërisë, por ka qenë dhe është aktualisht në rrezik çështja kombit shqiptar, në gjitha trevat autoktone të tij ku jetonte e jeton ai pashmangshmërisht, nëpër vuajtje të mëdha gjatë mileniumeve.

Jo vetëm Shqipëria është në rrezik, por e tërë shtrirja e tij etnike, nëpër të gjitha ato minishtete të rijuara nga tokat shqiptaro-ilire, deri mbi Danub, e përtej, edhe nëpër Turqi e deri në Irak, e këndej, por edhe me tokat tona autotoktone, nëpër Gadishullin Ilirik, tani të quajtur “Ballkan”. Ato, as që dijnë diçka për shqiptarët; nuk kanë se për çka të lodhen për shqiptarët, madje as nëpër Shqipëri, të cilët shetisin lirisht dhe e bëjnë të veten, cap-carrak, brenda natës, të orientuar nga Lindja.

Dhe, vie nga Evropa, nga Gjermania, që të na “bashkojë” me Serbinë, përmes të së ashtuquajturës “Qendrës e Përbashkët për Marrëdheniet Shqipëri-Serbi”,[6] të shkruar nga Albert Rakipi, për DW (Deutsche Wele), ku fjalët kryesore i kanë serbët prej Beogradit, pedagog në fushën e Tregtisë Ndërkombëtare në fakultetin e Ekonomisë pranë Universitetit të Beogradit, Dr. Predrag Bjelić dhe ish-diplomatja e lartë serbe, z. Jelica Miniç, nga Forumi për Maradhënie Ndërkombëtare të Lëvizjes Europiane për Serbinë, në rang shoqatash e organizatave të biznesit, të pritur mirë nga Drejtoria e Institutit Shqiptar për Studimet Ndërkombëtare, AIIS, dhe shoqata Biznes Albania, në rang të fushës që operohet, ani pse shumë individë, shoqata apo njerëz të mëdhenj në të gjitha tokat tona, ngrehen kudër produkteve të marruna prej Serbisë, direkt prej tregëtarëve të shumtë e të përgjithshëm të trojeve shqipfolëse.

Por, nuk po merremi me këto, mirëpo po i kthehemi edhe njëherë shkrimeve tona: nuk do mend të themi se prej vitit 1989 e këtëj kemi pasur një iniciativë të përkryer kombëtare gjithshqiptare; kemi pasë një program të veçantë kombëtar gjithshqiptarë; kemi njerrur një revistë të quajtur “gjithëshqiptare”, “Qëndresa”; i kemi shpërdarë në të gjitha pikat e shitjes, në Gjermani, në Austri, në Zvicër; në Francë, në bibliotekë që kishte edhe libra shqip; në trojet shqiptare-jashtë Shqipërisë ilegalisht, dhe në Shqipëri kemi bërë prova edhe që ta regjistrojnë, pra e kemi nxjerrur së bashku me Tiranën.

Të gjithë intelektualët e mëdhenj e në zë, në politikë e në forume, të cilët, preferoheshin e preferohen e mbështeteshim e mbësheten prej strukturave të përgjithshme shqipfolëse apo të atyre shqiptare e të Shqipërisë, i thonë qëndrimet tona pa emrin tonë; pa thekse të veçanta e të aplikimit të vërtetë të tyre, të bastarduara në politikën gjithëpërfshirëse të shpërfilljes së shqiptarëve, pa akcentet tona, pas sentencë tonat, në planin global dhe praktik, duke i përfshirë “zgjidhjet lokale”, jo gjithëshqiptare.

Ata janë personalitete të veçanta të frymimit shqip, prej kryetarëve deri te pikat më të vogla te të gjitha trojet shqiptare e shtetërore, të cilët i kanë pasur nëpër duar, apo që janë nën influencën direkte të njësive e agjeturave shtetërore apo makroshtetërore, që i mbajë tokat tona nën vete dhe kanë edhe emër e mbiemër.

Të gjithë ata që janë të mbledhur aty nuk kanë lejuar askund të përmendet emri i jonë; as iniciativat tona, madje as Komisioni Organizativ i Komitetit Kombëtar Mbarëshqiptar të Bashkimit, që e kam udhëhequr, madje as që mirret nëpër gojë, e një letër mjaft domethënëse që ia kam drejtuar Qeverisë së Zvicrës, në Bundeshaus West, me 1996, nuk përmendet, as letra ime, e dërguar Ministrit të Punëve të Jashtme të Zvirës, z. Flavio Cotti, i cili i përgjigjet letrës sime, prej Bernit, me datën 21 nëntor 1996, atë kohë kur kthehet rruga mbarë për zgjidhjen e çështjes delikate të Kosovës, të cilën e botova në libër[7].

Letrat e tjera, nuk po i zë në gojë, as të gjitha “iniciativat”, sepse ato kthehen në vijën e tyre të pajtimit kombëtar dhe jo të bashkimit kombëtar, madje për zgjidhjet lokale e jo gjithëkombëtare, ne nivelin e sistemit, jo të çështjeve...

Ka rëndësi plotësisht referati i Mesila Dodës,[8] në Kuvendin e Shqipërisë, e cila i lidhë me mëvetësinë e Shqipërisë, për Bashkimin Kombëtar, e ky farë bashkimi na del me rëndësinë e dorës aktuale të politikave globale ekonomike, sado që e thekson edhe Çamërinë, Maqedoninë, Mal të Zi, shtetin e Kosovës dhe Diasporën.

Në këtë aspekt tenton që të bëhet reforma në drejtësi pa kushte, duke e prishur aleancën e krimit me politikën, i cili bëhet nëpër kriminalizimin e tmershëm në të gjitha trevat shqiptare dhe shqipfolëse; bëhet papushim retorika antishqiptare; korrupsioni i fëlliqur qeveritar dhe i krimit; propaganda dhe veprimet fluide me armiqtë e vjetër; madje, kufiri i shtrirjes së sllavo-ruso-grekëve troket legalisht në derën tonë.

Siç thotë Mesila Doda, që shënohet edhe prej Shpëtim Idrizit, në mediat tona: “<Na akuzojnë për Shqipërinë e Madhe dhe kërkojnë Himarën. Na akuzojnë për Shqipërinë e Madhe dhe ngrejnë Murin në Mitrovicë Jo, nuk ka si të heshtësh>. Sipas Mesila Dodës, pavarësia e Shqipërisë është vënë sërish në rrezik. Integrimi i munguar i vendit, ndryshimet e raporteve gjeopolitike në rajon, reformat e dështuara, kriminalizimi i jetës politike dhe i shoqërisë, korrupsioni e vendosin mëve-tësinë në rrezik, ndërsa shqiptaria është drejt shpërbërjes.

 Ajo bën thirrje për një Marrëveshje të re Kombëtare”. E thotë se arsimi i unifikuar është i nevojshëm kudo, ku ka shqiptarë në rajon, në Evropë e gjetiu; po e shtojmë ne, edhe nëpër Botë; në Turqi, Bullgari, Greqi, Ukrainë, etj. madje edhe vetë në SHBA-në, sepse, në botë ka shumë shqiptarë.

Ne i kemi regjistruar 20`000`000 shqipfolës, por janë shumë më tepër. “Më lehtë është të mirresh vesh në shqip, se sa në greqisht dhe rusisht”,[9] thotë ajo në fund të referatit të saj, ndërsa ne po e vazhdojmë se është poashtu e rëndë të flasësh serbisht, bullgaro-mekedonisht, e turqisht, sepse janë ata, të cilët, shekuj me radhë na kanë robëruar e shkelur, me tërë makinerinë e tyre të pamatur.

Greqia është dyta, Rusia është e treta, ndërsa Turqia është e para, me të gjitha mjetet...

Mesila Doda e meriton një mbështetje të fortë, sepse është tepër e veçantë. Por ajo troket vetëm nëpër derën e Evropës. Po e ndërprejmë këtu, sepse duhet ta dijmë se si është krijuar Evropa e Bashkuar. Kur troket ajo në derën e Evropës, duhet të dijë si është krijuar Evropa. Iniciativa të kthehet në fillim: kur është bashkuar Gjermania. Gjermania është bashkuar nga populli i saj, nga vullneti i popullit gjerman, ndërsa Evropa e Bashkuar është bashkuar nga vullneti i sheteteve dhe e qeverive të saj.

Pra, Evropa është bashkim i sheteve që sundojnë nëpër gjithë territorin e saj, të mëdhenjëve, jo i popujve. EU e vendosë çka dëshirojnë shtresat qeverisëse të këtyre njësive, kur nuk është në kundërshtim të më të mëdhenjëve të Evropës. Kështu është më tepër një bashkujdi apo një bashkëbisedim me kundërshtarët tanë, sesa me ne; ia jep dorën më parë Serbisë, sesa kombit shqiptar, si pjesë e gjërë e popullit të vuajtur; ajo i përkrahë parezervë kundështrarët tanë dhe është kundër kërkesave tona; është pak a shumë një dinasti e dinastive më të vogla, deri te populli shqiptar…

Kjo është hierarkia e krijimit të Evropës. Më të mëdhenjtë e Evropës, në gjenezë, para se të bashkohen, i kanë mbledhur të mëdhenjte e sheteve perëndimore; pastaj hierarkitë e sheteve që e kanë pranuar dhe janë futur në EU; dhe të tjerat më vonë. E kanë thithur këtë shtresë të lartë, që është treguar e denjë të marrë si pjesë e saj e pandashme, pra në këtë “bashkim shtetesh”. Prandaj, EU i morri këto kërkesa të tyre e një përqindje të madhë janë aprovuar, ndërsa një pjesë e tyre është marrë parasysh.

Në këtë “bashkim të shteteve” kanë hyrë armiqtë tanë dhe gjysëm-armiqtë tanë. Dihet cilët janë ata. Kundërshtarët veprojnë kundër nesh, në vijë të kundërshtarëve tanë më të vjetër. Evropa është munduar para sa vitesh të thyej Amerikën, në udhëheqjen e Aragonit, që të përmbushë lajmërimin e Biblës, “Orbis Onum”, rregullimin e botës, në bazë të principit të gjarpërit. Athua kush e la Rusinë, të bëjë atë dhembje të paparë në Siri, në Alepo, ku mija gra e fëmijë qajnë gjysmë të shkatërruar...

Nuk e kemi një “luftë frontale”, por e kemi detyrimisht të paqesim kërkesat tona te armiqtë tanë, te miqtë apo gjysëm-miqtë tanë, në mënyrë intenzive; pa luftë; me qetësi; me plot fakte; të thëna urtë e sistematikisht. Në përgjithësi, duhet të mbrojmë e të konfrontojmë, deri sa të kuptojnë pikat e vendosjes dhe të vendosin për ne. Më parë, duhet të mbrojmë të drejtat tona legjitime; të pashmanshme e të kundërshtojmë ato të cilat i kanë hedhur përpara armiqtë tanë të rrezikshëm; bij të bijve të armiqve tanë; në përputhje të shpërpjesëtimit të kombit tonë, kombit shqiptar...

Deri këtu ka shkuar përpjestimi, shpërfillja, ndarja, zvogëlimi. Tani duhet të ndalemi e të mendojmë, pra të ecim në krahun tjetër: të mbledhemi ngadalë, pikë për pikë!

---

[1] Ardiano Xhafaj, „Nuk ka shkencorisht dy kombe shqiptare“, me datën 19.10.2016, http://www.facebook.com/Ardian Xhafaj.

[2] Shikone „Biografinë“ time, në faqen time provizore, http://www.brahimavdyli.ch .

[3] Shikoni librin e biografisë së Dr. Besim Muhadri, „Zenel Sadiku, vlerë njerëzore madhe kombëtare”, “Pjetër Bogdani”, Has, 2016.

[4] Shikoni librin tim, Brahim Avdyli, „Mërgata shqiptare e Zvicrës dhe roli saj”, Brezi `81, Prishtinë 2011.

[5] Shikoni po deshët faqen time provizore, http://www.brahimavdyli.ch/qëndresa-dhe-artikujt/.

[6] Shikoni po deshët shkrimin e hedhur në FB, Albert Ragipi, i datës 15.12.2016, në Gazetën “Shqipëria Jonë”, në http://www.shqiperiajone.org/lajmi-kryesor-vendi/ja-pse-e-bashkon-gjermania-shqip%C3%ABrin%C3%AB-me-serbin%C3%AB/ .

[7] Shikoni veprën time, ”Mërgata shqiptare e Zvicës dhe roli i saj”, faqe 195, letra origjinale e z. Flavo Cottit.

[8] Shikoni theksimet e Mesila Dodës, në Kuvendin e Shqipërisë, të cilën e nxorra edhe unë në FB, Sh. Idrizi „Mëvetësia e vendit në pikëpyetje. Duhet një Pakt i ri Kombëtar“, me 15.12.2016, në Gazetën 27, Shqipëri, http://27.al/mesila-doda-mevetesia-e-vendit-ne-pikepyetje-duhet-nje-pakt-i-ri-kombetar/ .

[9] Po aty, në fund.