Gjuha shqipe dhe fjalët e saj në gjermanishte

Gjuha shqipe dhe fjalët e saj në gjermanishte

Midish shumë fjalëve shqipe të tjera që mund të gjejmë tek gjuha gjermane, po shtjellojme këtë here tre – fjalë prej tyre, të cilat mendoj se flasin shqip.

1.    der Bulle = Buall

2.    der Bär = Ari  (kafshë)

3.    Arche = Arkë, arka

Duke u nisur pikërisht nga një veçanti e gjuhës shqipe një veçori kjo specifike që e gëzon vetëm gjuha shqipe dallueshem në të gjithë gjuhët e tjera IE, pra tek gjuha shqipe në mesin e fjalorit të saj gjemë më shume se 785 fjalë njërrokshe, këto fjalë nuk janë pak, por një fjalor i tërë; fjalë këto që nuk mund të treten të njehësohen tek asnjë gjuhë tjeter, plus kësaj ato janë baza, rrënja, tema e shumë fjalëve të përbëra sigurisht  mbi të cilat fjalëformohen fjalë të shumta tek të gjitha gjuhët e tjera indoeuropiane.

Kjo është pra një vlerë dhe tregues i qartë e cila e bën gjuhën shqipe, një gjuhe krejt të veçantë dhe një gjuhë sigurisht të lashtë  e aprovuar kjo edhe shkencërisht si dega e parë lindur në pemën gjenealogjike të gjuhëvë IE.

Në gjermanishte kemi; “der Bulle = Dem, demi, buall.

A mundemi të themi së rrjedh prej shqipes ky emërtim?

Vëmë re se kemi gati të njëjtën fjalë; bulle = buall (Dem-i) kjo fjalë gati e njëjtë edhe tek gjuha greke βουβάλι e cila lexohet; “vouváli” për shkak se tek gjuha greke shkronja B = V.

Tema/rrënjë e kësaj fjalë është fjala njërrokshe e shqipes

Bu/ll e cila tek të gjitha rastet tregon diçka të fryer të shëndoshë e mundësisht të rrumbullakët, si bufi, bucela, buçe –bushtër, dhe i mirënjohuri gjarpëri ynë në mitologjinë shqiptare "bolla, bulla ose bullan" i cili simbolizon Diellin-Zeus. Fjalë të  tilla mbi këtë rrënjë në gjuhën shqipe janë pambarim

BUÇ I m. krahin.

Xhungë, bullungë. Buçi i lisit. Buçi i gishtit. Iu bë një buç.
* Vë buç nxjerr bark, fryhet më një anë

Kjo nuk ndodh tek gjuha gjermane dhe as tek ajo greke si gjuhë referimi e vjetër, për ta bërë më të qartë bëjmë një krahasim emërtimesh midis këtyre gjuhëve.

• Shqip …………...…..german. …………….. greek
• Buf (zog)                 Eule                       koukouvágia   
• Bucelë                Casks  (Fass)              varéli

BULARËS m.

Kunj hekuri i shkurtër dhe i hollë, që e përdorin argjendarët për të rrahur paftat e arit në gropëzat e një pllake e për t'u dhënë kështu atyre trajtë gjysmëkupëze.

BULÇI f.

    Pjesa e butë e faqes së njeriut që nga mollëza deri te nofulla e poshtme; ana e brendshme e faqes që nga buza deri te veshi. Fryj (mbush) bulçitë. 

    bised. Aq ushqim sa merr një anë e gojës. Një bulçi bukë (ujë).

Ashtu në vazhdim tek fjalori i gjuhës shqipe do gjejmë fjalë tipike mbi këtë rrënjë “Bu/l” e cila tregon se ato i përkasin asaj.

Shqip ………… german. ………… greek

Arkë …………. Arche …………… kivotós

Së pari vëmë re se tek gjuha greke “arka” quhet “kivotós” (κιβωτός) dhe qartasi kuptojmë se kemi të bëjmë me nje kuti ne formen e “Kubit” dhe prej aty buron fjala greeke “kivotós” [(β= v) Kubo =Kivotos]

Ndërsa fjala “Arkë” në kuptimin e saj parësor tregon formën e saj të harkuarr ashtu si Barka –Varka, etj.

Tek gjuha shqipe shufra metalike apo prej druri tek e cila montohet sharra qe presim lende drusore etj quhet “Ark”

 ARKA f.

Pjesa metalike e sharrës që përdoret për të prerë trupa. I ndërroj arkanë.

Fjala “arkë” e cila gjendet edhe tek gjuha gjermane sigurisht që ka kuptimin e nje sendi të thurur ashtu si  “Garten – kopësht”  me “gardh” apo më saktë  tek shqipja kemi sërish kemi: GARDË/ROBË = Kleiderschrank në gjermanisht.

Bëjmë këtë krahasim sepse rrenja e fjalës “Arche” është pikërisht fjala njërrokshe sigurisht e gjuhës shqipe “AR”

Në gjuhen shqipe kemi:

AR II m.

Njësi matjeje e sipërfaqes së tokës, e barabartë me 100 metra katrorë (shkurt. a). Një ar tokë.

Konceptuar kjo një rrethim një “Ar/ë” ashtu si një “arkë” apo hark, harku etj.

Kafsha e egër “Ari, ariu” quhet pikërisht kështu sepse është i shëndoshë (Qimendritur – AR - Golden) dhe i 'arkuar – Arkudha - në greqisht, ashtu si edhe tek gjermanishtja ku Ariu quhet “Bär” (der Bär)

Ishte fjala “Ar” e gjuhës shqipe tek dy shembujt e mësipërm por jo vetëm, ashtu siç e theksuam qysh në fillim mbi bazën e fjalve të patretëshme njërrokshe shqipe mundemi të gjejmë mijra fjalë, emërtime toponime të ndryshme tek të gjitha gjuhët e tjera indoeuropiane.

Gjuha shqipe @Mili Butka
https://milibutka.blogspot.al