Gruaja: Kroi - Burimi i Jetës - Mëmë Hyjnore - Energji!

Grua, gruaja, çfarë është gruaja, pse u emërtua ashtu, mendja të shkon tek Eva krijesa e parë femërorë nga “Brinjët e Adamit”

Dhe ashtu padashje gjithë që kanë shkruar e do shkruajnë për të, është krejt e pamundur të mos i thurin lavde, e të mos i bëjnë krahasime nga më të ndryshmet; Yll, Hënë, Pishtar, Frymëzim, Shtylla e familjes, Mëmë, Hyjnore, më e bukura “Krijesë” quajtur ndryshe: “Grua”

Studiuesi i madh Xhuzepe Krispi sjell për emërtimin: Grua” fjalën “γραία – grea” e ngjashme me γρȢια, γρȢα (gruia, grua). Dhe kjo fjalë ka kaluar në “γράια – gria = grua plakë.

Ndërkohë, Gustav Majeri përballë gjuhës shqipe si gjithmonë e ndjen veten “ngushtë” i bije sharra në “gozhdë” dhe e quan këtë fjalë shqipe, të “errët” njëkohësisht ofron rrënjën; “GRŌN” ashtu si edhe nga indishtja e vjetër “GNÁ”, irlandishtja e vjetër MNᾹ etj, por pa rezultat.

Gjuha shqipe, jo rastësisht dhe për “Hobi” u luftua ndërshekuj, nga të zinjtë “Pantera-Hiena” krejt të zeza.

Fjala “Grua” ka për rrënjë grup-bashkëtingëlloret “GR”, rrënjë kjo e pandryshueshme; në gjuhën shqipe kjo rrënjë fjalëformuese në të gjitha rastet tregon “Ritje – n'gri/tje, kreativitet, risi, fortësi, dallueshmëri por edhe ashpërsi-grindje – grindavec – gria = i/e moshuar” etj.

Gjokë Dabaj, publicist i njohur, studiues dhe autor i disa librave historikë, studimor dhe artistik, sjell në këtë rast, mbi fjalën, “Grua” krejt një mendim të ndryshëm, nga shumë autorë të tjerë, pavarsisht se niset nga fjala e ashtu quajtur latine “GENERO”, me lindë, GENS, fis, pasardhës, greqisht “γένος” lindje, krijim.

*GENUE- *GËRUA-GRUA (GRUO, GRUE). Do të kishim një rotacizëm të hershëm.

Tek gjuha shqipe kemi një fjalë të bukur, fjalën; “Krua” e cila tregon rrjedhshmëri, burim, jetë gjallëri, ashtu si; “e krijuara – krijesa – krijuesja – krua – grua”

Edhe në rast se i referohemi gjuhës greke ku gruaja quhet; “gynaíka, gineka” dallojmë qartë se kemi të bëjmë me fjalën “Gen” që do të thotë lindje, rilindje, krijimtari – vazhdimësi, etj sinonime të këtij lloji, (gjenetika).

Në gjuhën angleze kemi; wo/man = grua, ndërsa “Crea/ture = Krijesë”

“Grua” do të thotë; Krua-Burim, jetë, gjallëri e ashtu si në mungesë të ujit pa “Grua” nuk do kishte jetë nuk do të kishim “Genin–Një i Ri” nuk do të kishim përtëritje; ri/gjene/rim, do ishte si toka me Diell por pa Hënë, pa Nënë, e ne të gjithë do të ishim veç “Adam”, që në shqip do të thotë i paaftë për të krijuar krijesën e vet Njeri.

Në mitologjine e herëshme kemi: Eva - kri/jesa e parë "grua"-krijuar prej brinjëve të At/amit-Diell, ishin rrezet-birinjë të tij të cilat shfaqën Hënën-Evë-Mëmën-Nën'.
--------------------------------------------------------------------------------------------

Fjala: Gria = Grua plakë, Jo nuk rrjedh prej fjalës Grua, në gjuhën shqipe të moshuarve qoftë edhe burrave ju është thirur “Gërxho” për arsyen e vetme sepse janë pleq të “palosur”, të "Krusur" të vushkur të thatë si; “Grxhap” dru i tharë dhe i shtrembër, njëjtë si edhe majat “Shkrepat” e maleve të lartë shkëmborë gjithë “Gërxha, ku të “Grin” e ftohta dhe ngjyra e tyre në “Gri”.

[Nje pyetje për studiuesit: Duhej të plakej Gruaja të quhej "Gria" e pastaj kemi lindjen e fjalës "së quajtur-greke": A'gria = i/e egër, egërsisrë?]

Mili Butka

Korçë më 22-4-2016