Mbreti ilir “Ballai”- Emri i tij – Etimologji

Në gjuhën e lashtë shqipe dhe vetëm tek ajo gjejmë fjalën:
BALL = në KRYE.

Fjalori i gjuhës shqipe sjell shembuj të pafundme në seri, ndërtuar ato mbi këtë rrënjë të lashtë: “BA + La” (La/ba = trupi qiellor Dielli – Zot).

Gjuha shqipe ofron: 
BALLË I m. 1. Pjesa e sipërme e fytyrës së njeriut midis syve dhe flokëve; pjesa e sipërme e turirit të shtazëve, etj.

Dielli përveçse është në krye, në Ballë, në qendër më i madhi (Bag) më i zjarrti “drita – jeta-vet = zot”, ai është gjithçka për ne, i cili u krijua, u bë “u ba; u kry” nga përplasja e dy Yjeve, e dy trupave {(Ba; (Bad), lidhën Besën: Bask'<>Skab’; (2 në 1)] shkak i forcës së vetme hyjnore.

Por ajo që dua të theksojmë është se Dielli një prej miliona shembëlltyrave “symbol” që nashfaqet ai në vizionin tonë është dhe “rru/m’bull/aks-ia” e tij, (grumbull), ndaj në gjuhën shqipe dhe krejt në gjithë gjuhët e tjera IE gjejmë shembuj të qartë të këtij vizioni diellor, kështu psh kemi: në greq. “Balla=Top“, por edhe “Balla=Duaj“, materiale këto si; bar, tërfil, dru, etj “bër tok, e ban/tok = vandak, të tjerë shembuj në gjuhën shqipe kemi: Boll -gjarpër, boll – bollëk, Bulla, bullan, bullar, bullafiq, ball-ona, m’balloma– meremete “andra” etj etj.

Drita e ba/rdhë neon e Diellit sjell tek gjuha shqipe:
BALË I f.
1. Pulla e bardhë që kanë disa kafshë në kokë ose në trup. Ka me balë. Dhi me bala. 2. Kafshë shtëpiake (zakonisht dele, dhi ose lopë), që ka një pullë të bardhë në ballë, në turi ose në trup. Moli balën.

Tash i kthehemi kuptimit më parësor të ketij emërtimi: Ball = Mbret, dhe kjo e verifikuar edhe nga gjuhët më të lashta pararendëse shqipe siç është ajo Brygiane – Frigje, vërejmë aty se fjala “Ball = Mbret“- tregon atë që është në krye; “në ballë – drita udhërëfyese, udhëheqes = Mbret; *I miri At“, ky është shkaku burimi i formimit të emërtimit: Ballai = Mbret, në gjuhën e vjetër shqipe ku prej tij më pas ky emërtim ka kaluar në mbiemër, zakonisht në trevat e veriut shqiptar, “Balaj” ose “Ballshaj” ashtu si emërtimi pellazg: Vasil = Mbret por edhe emër personal, Vasil.

Në periudhën e dytë kur kemi kalim të shkronjës, vlerës së saj: B = V, atëher aty do gjeni shumë emërtime të tjera më të vona në kohë si: Basyl; Basil, basal, Vasal, si edhe emri personal mashkullor: “Vasil” dhe në gjininë femërore, Vasylie; Vasilie, (y = i) njëjtë dhe më i vonë në kohë, mbrijme tek emri: “i Bardhi yll = Bardhyl“, etj. Vlen të theksohet këtu, se emri: “Bato = Mbret” është edhe më i hershëm se emërtimi: Ballai.

Janë fjalët shqipe shumë të lashta japetike: “Ba + La” të cilat i referohen pikërisht Diellit që U ba, (a ba la) a mbi na, *La m’ba* – drita Ba, prej nga ku aspak çudi kemi fjalën: Ba = At, (a’ba), e cila gabimisht apo qëllimisht njihet si turke … (fjala njërrokshe: Ba ose Ab = At, mund të shprehet lirshëm, kuptimplote vetëm tek gjuha shqipe).
E nderkohe  ne studimin: "Thrakisch-albanische Parallelen von Dr. Franz Baron Mopcsa*  - gjeme te shkruhet:

Aleksander Hasanas 

Korce më: 12/07/2017.