Gjuha shqipe – dhe ajo fenikase

Gjuha shqipe – dhe ajo fenikase

Kur qenia njerëzore zhvilloi për herë të parë gjuhën, ato sigurisht  u ndërtuan mbi të njëjtën pikë fillese: A dhe B; dhe shtrirje X – pafundësi Game” zhvilluar në versione të shumta, ky diversitet në vazhdimësi.

Gjuhët semite janë një grup i të së njëjtës familje, ato kanë një numër karakteristikash thelbësore të veçanta në ndërtimin strukturor të gjuhës së tyre me anën e të cilave mund të identifikohen si të tilla të cilat përbëjnë thelbin e tyre:

Gjuhët semite janë: abisine, fenikase, akade, herreje, arameje, kanane arabe, etj; e përbashkëta e gjuhëve semite janë fjalët e tyre, të cilat përbëhen nga rrënjë me tribashkëtingëllore secila (triliteralitet).

Një karakteristikë krejt e veçantë e vetëm gjuhëve semite është se ato kanë një fjalor të tej bollshëm, me shumë fjalë-emërtime për të njëjtin objekt, psh; ato i japin dritës 21 emra; vitit 24; Diellit 29; reve 50; errësirës 52; shiut 64; burimit të ujit 88; ujit 170; gjarprit 100; devesë 255 dhe luanit 350 të tilla.

Ky një thesar burim emërtimesh për shumë gjuhë të tjera, mendoj se nuk mund ti shmangesh dot, teksti më i hershëm i gjuhës semite është, mesazhi hyjnor, që përmban pretendimin e një shenjtërie të tillë, Kodi i Hamurabit. Gjithashtu të mirënjohura kemi vepra letrare: Libri Hebraik i Mbretërve, Psalmet, Kënga e Këngëve, mbishkrimet mbretërore akadiane, Epi i Gilgameshit, etj.

E vetmja gjuhë e familjes semite që nuk shkruhet me alfabetin arab, por me shkronja latine, është ajo malteze.

Alfabeti fenikas i përket po kësaj gjuhe e cila u zhvillua nga alfabeti “Proto-Sinaitic” rreth vitit 1050 para erës sonë, ky alphabet është shkruar gjatë Periudhës së Bronzit, në gadishullin Sinai, në Egjipt, shkrimet e para fenikase  ishin ato me sistemin “kuniform” (shpikur nga sumerët në Mesopotami).

Alfabeti fenikas kishte 21 shkronja të formave të ndryshme dhe shkronjat ishin bashkëtingëllore, shkronja të cilat ishin përvetësuar nga hieroglifët e semitëve në Egjiptin e Lashtë, siç e lexuam edhe më lart gjuha e fenikaseve i përkiste gjuhës semite e cila u përhap në Mesdhe nga markantet, që nga Siria, Izraeli, Palestina Libani, por dhe Tunizia.

Më poshtë po sjellim një listë fjalësh emërtime shkëputur prej fondit gjuhësor asaj gjuhe proto semite, ku shumë prej tyre duket sikur flasin qartas shqip, mos ndoshta kemi të bejmë direkt me gjuhën e lashtë fenikase?

Përpara se te lexojmë tabelën e mëposhtëme nevoitet të shpiegojmë barazvlerën e shkronjave të paraqitura në tabelë si psh; shkronja e madhe semite: V = A, psh; në proto semitic kemi; bVn = Ban, bëj  (gegërisht; Ban) -(eng. build), ndërkohë, shkaku i evolimit gjuhësor tek shumica e gjuhëve të sotme me bazë latine kryesisht, kalime të aprovuara shkencërisht si; leximin e shkronjës nga: B = V,  si psh; bayṣ̂ = vezë (egg), ashtu si dhe shkronjën; ḳ = s; sh, etj, … duke lexuar tabelën – qartas do i kuptoni ato.

Proto-Semitic dictionary; – b c d g ġ h k l m n p r s ś ŝ š t w y ɬ ʔ ʕ ʾ ʿ θ

                                                  Mili Butka @ Gjuha shqipe
                                                      #Aleksander Hasanas