Shen Nikolla – Fis/nic’ (etimologji)

Dihet e njihet prej nesh se shkronja “A” si shkronjë e parë e alfabetit të çfardo gjuhe qoftë ajo, është njëkohësisht edhe shkronjë-simbol i të parit dhe të vetmit “At”, i të parit dhe të vetmit “Zot”.

Në gjuhën e lashtë egjyptiane, shkronja “A” lexohet “As = Një, njëshi, i pari”

E ndërkohë në gjuhën tonë shqipe për të treguar dikë që ndodhet larg shumë lart, në referencë me “Yjet” e konkretisht me Yllin e vetëm më të madh të zjarrtë qendra e sistemit të vet; “☉” diellor, pikërisht “Ylli-Diell” kemi ndoshta shprehjen më të bukur, e tepër domethense duke u shprehur për të; “A’Y” e që do të thotë: A’Y = Ashtë Yll, është la,  “e La“- (Y) lart, larg,  “A’Y = A’I = Zot”

Në këtë rast vërejmë se shkronja; “A” e shqipes  tek fjala “AY” distancohet, dhe ruan vlerën e foljes më të  hershme shqipe; “A = Ashtë, është” –  e pikërisht këtu,  del në dritë e arijmë të dallojmë qartë se shkronja; “Y” do të thotë “Y = YLL, (y = i), yll = ill, il, ILIO, (Diell)

Në gjuhën e sotme letrare shqipe përemëri vetor në vëten e tretë njëjës; (AY) lexohet dhe shkruhet; “Ai”; “A = Ashtë, është” dhe “I = Ai – Zoti, Njishi, (Nisi), (i pari).

Eshtë pikërisht kjo gërmë; Y=I, pik/nisja, dhe burimi i numrit; Nji (1) i gjuhës shqipe nga ku rrjedhin, qindra e mijra fjalë nga më të hershmet, të gjuhës sonë por jo vetëm

Provoni të thoni me veten tuaj vetëm dy herë  shkronjën “I” (i) dhe njëkohësisht jeni duke shprehur e keni thënë numrin; NI, NJI, (1) por edhe parafjalën; N’I (tek ai, ose në “I” Ϫ iks objekt) etj.

Fjala shqipe; “Nis”, nis nga e para filloj diçka të re nga “Njishi” buron pikërisht prej shkronjës “Y = I” simbol i pastër i Yllit–Diell, pik/nisja e jetës dhe e gjithë gjallesave mbi rrruzullin tokësor e përreth saj.

Kjo fjalë e gjuhës shqipe “Nis” në gjuhën greke gjendet baraz; Myó (μυώ), e ndërsa në anglisht ajo përshtatet me foljen; “initiate = filloj”, nëse kërkojmë fjalën greke “Lëv/is” do shohim përsëri se kjo fjalë ka për rrënjë fjalën shqipe “Nis” në greqisht “ki/nís” (κινήσ/εις)
Një fjalë tepër të përhapur dhe të përdorur gjerësisht në gjuhën shqipe kemi fjalën “Fisnik”
Çfarë nënkuptojmë prej kësaj fjale, duke vërejtur se kjo fjalë përbëhet prej dy fjalëve të pastërta shqipe; Fis + Nik = Fis/nik.

Në gegërisht kemi; Nic, nik = i vogël, kjo plotësisht e justifikuar, pasi aty shohim fjalën shqipe;  I, Nji, “Ic”, Mic = i vogël, pra kemi të bëjmë me numrin; “ni – 1) nji, (nic-nis) jo më kot në gjuhën greke; “is(h)ylli”–Ishull = Nisi (νησί), pra një tokë e vogël –Yll. (Ang. Ait ose island).

“Fisnik” pra ka kuptimin e një fisi të Ri, i sapo filluar, i sapo ndarë nga fisi i tij i mëparshm, një familje e re një fis i ri në toka e në troje të reja, zakonisht kjo gjendet e shprehur nëpërmjet edhe emrave të fshatrave të reja krijuar nga këto levizje e “nisje nga "njishi" nga e para” në Shqipëri kemi emra fshatrash e vendbanime si; Nisi, Nikolicë, Nikollarë, etj, si  dhe pa diskutim pranë tyre kemi emertime të vendeve të shenjta me të njëjtin emërtim “Shen Nikolla” jo pa arsye kjo por qëllimisht për ti thurur lavde e duke ju falur Atij, të kishin një nisje sa më të mbarë e plot begati.

Shën Nikolla njihet si i tillë “Bujar e Fisnik” në ditën e tij më 6 dhjetor, zakonisht falen pako e dhurata, në ndihmë të të vobektve e familjeve të reja që kanë nevojë sigurisht në fillesen e tyre familjare e fisnike.

Në wikipedia thuhet se; “Nic” Nikolla, Nikolas, apo Nickolas dhe Nichola, një emër mashkullor ky, i cili rrjedh prej greqishtes  emër i përbërë ku; “Niki = Fitore” dhe “Laos = Popull”

A duhet ti besojmë kësaj përralle greke, sigurisht që jo, emri “Nikoll” është një emër i gjinisë mashkullore në numrin njëjës, nga ku nuk mundemi të themi fitore e popullit, dhe pa asnjë të voglin dyshim ky emër buron prej fjalës “NIC – NIKOL”, ku sufiksi – “as” është thjeshtë një prapashtesë e gjuhës greke “Νικόλ/ας” apo angleze “Nichol/as” dhe nuk ka të bëjë kryekëput me fjalën greke λαος, laos  = popull, madje germa “O” duket hapur që shtohet qëllimisht nga grekët ajo është parazite tek kjo fjalë, pra kemi:  Nikol, Nikolas dhe jo: “Nikola(o)s.”

Versioni i zakonshëm  në anglisht i drejtshkrimit “Nikolla”, duke përdorur një “h”, për herë të parë hyri në përdorim në shekullin e 12 vendosur nga reformimi i gjuhës angleze por ende sot e gjejmë të përdoret “Nicolas” dhe jo “Nicholas”

“Nici” sigurisht që do të thotë edhe fitore “Vici” [v = n] (Viktore), por ajo buron prej fjalës shqipe Nji (1) me kuptimin e një fillimi të Ri të një dalje e të një NISJE të re, nistore nga pika; I (i) ashtu si përfitorja e një fidani të ri.

Në gjuhën shqipe fare lirshëm mundemi të shprehemi:

“Nikolla nis nga njishi (nga e para) fisin -fisnik të tij” kjo shprehi do të ishte e vështire të formulohet pikërisht kështu në gjuhë simotra të saj.

(Provoheni në gjithë gjuhët që ju njihni)

Shqip                  Ang.                            grek

Njish ………… one ………………….ássos

Nis …………… Start ………………. archí

Fis …………… Tribe ……………….  fylí

Fisnik……….. knightly ………. gennaió/doros = Bujar

Sipas librit The Catholic Encyclopedia (Enciclopedia Katolike) nuk ka dëshmi historike rreth Shën Nikollës, përveç që ishte Peshkop në Mira, sot quhet Demre, në Azi të Vogël, ku sot është Turqia. Ka ndrrue jetë me 6 Dhjetor 345 ose 352... 

Ndaj në gjuhën shqipe shpesh here Sh. Nikolla njihet edhe si baba/Dimri

Mili Butka

Korçë me 11-5-2016