Bregas - Brigas - Phrygians - popull i lashtë dhe gjuha e tyre.

Harta e Frigjisë e njerëzve fqinje Phrygians, nuk ishin vendas në Anadoll.

Pas përfundimit tragjik të perandorisë Hiteut, vakuumi që u kjrijua aty ekrijoj mundësinë e shumë njerëzve nga Ballkani për të lëvizur . Brygias banorë të vendeve e maleve  të lartë ngritën aty  një mbretëri më këmbë mbi rrënojat e Hitejve. migrimi i tyre duhet të ketë filluar rreth 1200 pes dhe vazhdoi në valë për një periudhë të gjatë.

Në shekullin e 8 pes ata dalin si një entitet i fortë politik dhe Mbreti i tyre Midas është përmendur në shënimet asiriane si Mbret i “Mushki”. Termi Mushki  megjithatë thuhet se është mashtruese, pasi më vonë grekët bëjnë një dallim të qartë midis Moschoi (të barabartë me asirian Mushki) dhe Phrygians.

Bazuar në një llogari të Maqedonisë, Herodoti na tregon se Phrygians quheshin Briges rrjedhur kjo nga fjala IE bhereĝh – mali i 'lartë, ), për aq kohë sa u vendosën në Evropë, ku ata ishin fqinjët e maqedonasve, pranë malit Bermion; por kur ata u zhvendosën në Azi, e ndryshuan emrin e tyre.

Është  krejtësisht e mundshme që emri “Phryges” është ajo që ka arritur që në fillim për ne sot me anë të gjuhës shqipe, Phrygians para-Anadollit në fakt e quanin veten Briges ose Bryges. Aktualisht ka dëshmi arkeologjike për të mbështetur një ide të tillë. Përveç gjetjeve të  arkeologjisë, kemi faktin e gjuhës së tyre  në mesin e gjysëmgjuhëve (isoglosses) të shumta mes gjuhës greke dhe Phrygian presupozojnë një marrëdhënie të ngushtë gjenetike në kohët parahistorike (shih Brixhe 1994: 176-77). Të dy gjuhë duhet të kenë qenë në kontakt të ngushtë deri në fund të mijëvjeçarit të dytë pes dhe duket se paraardhësit proto-indo-evropiane e Phrygians; grekët dhe armenët hynë në Ballkan gjatë moshës së hershme të bronzit.  

Pas migrimit në Anadoll, Phrygians në kontakt me popullsitë e Anadollit u prekën ato në disa mënyra. Fetarisht ata adoptuan kultin para-indo-evropiane e Nënës së Madhe Cibelë/Rhea, e cila njihet e thirrur si  Matar Cybileya.

Gjuha Phrygiane është një nga gjuhët më të vjetra dhe më pak gjuhë e vërtetuar si indo-evropiane.  Gjuha Phrygiane ka të dhënat në gjuhën e vet Bregase dhe më vonë në alfabetin grek. Pavarësisht numrit të tyre, ato janë shpesh të njohura si “mallkime”.

Fatmirësisht edhe pse, ngjashmëritë gramatikore dhe leksikore të gjuhës në greqisht bën të mundur për të fituar informacion të vlefshëm nga tekstet e tyre, por ato janë mundur të deshifrohen plotësisht. banorë të brigjeve tw larta maqedonase

 Ja disa fjalë Bregase (brigase) banorë të brigjeve të larta maqedonase të cilat kanë kuptim të plotë në gjuhën shqipe.

Phrygian	Meaning	Comments
bekos	bread	Albanian “buka” Cypr-greek “bekos”, Greek “phogo” (to roast) and later Arvanitase “bukia” (mouth full), English “baker”
ber-	to bear, carry	Albanian “ber = bër” e bërë, e kryer. Armenian “berem”, Greek “pher-”, O.Ir. “biru”, O. Ind “bhárati”
breit	break, crack	Albanian “pret” ndr/prêt, prerje, English “break”
pinke	five	Albanian “pese” Greek “pente”, Old Ind “panca” Latin “quinque”, Lithuanian “penki”.
pour	for	French “pour”, Albanian “per”, Italian “per” ------------------------------------------------------------

Mili Butka