Etimologji - Çdo të thotë: "Lit dhe Monolit"?

 “Guri – një monolit”_ Etimologji

Zef Krispi, ne veprën e tij madheshtore; "Shqipja, nëna gjuhëve“, shkruan: 

“GUROS ose GLURO, në gjuhën frigje, do të thotë: GUR ARI, ose copë ari, një fjalë që ka mbetur te shqiptarët;

GÛR – GUR.

Por kjo një temë e gjerë dhe ndoshta e patrajtuar shumë nga studjuesit; lidhja e fjalës “gur” me fjalën “ar” (Në këtë shkrim mundem tu them vetëm kaq; në gjuhën e vjetër shqipe Rufeja quhej: “Rê”)

Studjuesi i radhës - Gustav Majeri, për tju shmangur disi të vërtetës thotë:

 “Fjala sllave GORA etj. duhet mbajtur larg.” (f.183).

A nuk është “guri” një masiv i fortë, dhe përkatësisht në çdo gjuhë qoftë ajo, ka të njëjtin kuptim figurativ vizional dhe konkret.

Ky është “guri” materie-lidhje e fortë nyje si një trup i vetëm –mono/lit,  ... ku qëndron e keqja pse nuk duhet krahasuar fjala e ashtuquajtur sllave;  Gora, Gorica me fjalën 

Gur, pse të gjitha vendet maja malesh kryesisht e sigurisht të “Gurta” quhen  ➛ “Gorica” ?

Në gjuhën shqipe kemi një emërtim lidhur ngushtë ku duket qartë barazimi fjalës “Gur” me Goricë – pemë frut i “e/gr” e cila në gjuhën sërbe quhet jo “Goricë” por: (дивља крушка) divlja kruška = e egër dardhë.

Pra nga fjala “gur” sigurisht që kemi të tjera zhvillime semantike të saj, “i egr- egër, gri, gripa, grillë, të grin, ngrin-(ftohtë - krýo) krepa-shkrepa, i kretë - i shkretë (Creta- Κρήτη) e të tjera emertime e sinonime të pafund, “kor, kore, koriçkë, guriçkë, kur/iz pjesa e kreit  maleve dhe tek gjallesat pjesa e pasme e fortë – “Kuriz” pse jo; Koritza – Korça, etj.

Në gjuhën homerike kemi;  “Λιθ/οσ -Lith = Gur” - (Stone)

Pra qartë kemi të bëjmë me fjalën shqipe; Lith, lidh, lidhje (mono/lit)

Kjo e shprehur po aq bukur dhe saktë nga gjuha shqipe gjendur tek tullat prej balte-lithur  (tharë në diell) dhe qe ende quhen: “Plithar” ku një imitim i gurit, ashtu si “bashka – bashkësia” e leshit e njomur me ujë të ngrohtë dhe  shkumëzuar me sapun lihet te thahet dhe produkti i fituar quhet P’lith –pilis –plis –qe/leshe.

Në gjuhën e vjetër gjeorgjiane: Tulla quhet; აგური = Aguri – kjo një domethënie e madhe; Asht si Guri ➛ აგური - aguri = tullë.

Lidhja e dy a po më shumë trupave në nji trup të vetëm masiv, quhet; “monolit” e cila në shqip sapo e thamë: M’ni/lidh =Monolith – monolite” (lidhur bër Nji; m' njo -lidh ➛ dialektore kemi; ni = nji, një, njo, njehësoj)

Duke patur parasysh  se guri është një “lidhje” anagrama e saj në gjuhën shqipe sjell fjalën:  Rogoz, rugicë-prej robe thurur por edhe Çorgë- lidhje e fortë prej leshi si dhe; Guna – Gur e fortë”

RROGOZ m.

1.     Thurimë e gjatë dhe e gjerë, e punuar me kashtë plishi e me xunkth, që shtrohet përdhe për të ndenjur, hasër. Rrogoz plishi (xunkthi). Kashtë rrogozi. Bëj (thur) rrogoza. Shtroj rrogozin. 

Një sinonim të pastër të fjalës shqipe: “Siguri, e sigurtë” huazuar thuajse nga të gjitha gjuhët europiane të sotme, në lidhje me çka thamë më sipër kemi fjalën ≼greke≽ αληθεια –alitheia – A/lith-ia = vërtetë- e sigurtë – si/guri-security.

Pra kemi: "Lithos" = Gur dhe A’lith = Ashtë gur e sigurt - αληθεια, e vertetë -.

Së fundi po ju sjell një monedhe ku tregon “lidhjen e dy duarve Shqiponjë: “Besa” e hershme tradiconalisht; shqipare – iliro –pellazge.

Në këtë monedhe gjendet e shkruar kjo fjalë; "λιθ" sigurisht në tw parat shkronja fenikase sjellë nga "Cadmi", përshtatur në gjuhwn greke të sotme. Pra kemi; λιθ = Lidhje - besnike.

Mili Butka@Gjuha Shqipe.