Etimologji: Det = 'Et-Plot; (Mare) i Thellë-Thallasa.
Fillimisht dy
rreshta për të qartësuar edhe njëherë se, fjala: Thet = Det.
Akili ishte një
hero në mitologjinë e lashtë dhe një nga personazhet kryesore që morën pjesë në
Luftën e Trojës. Ai ishte gjithashtu protagonist i epikës së Homerit, tek Iliada.
Pikërisht
Homeri shkruan; Achele ishte i biri i Peleut, mbretit të Myrmidonve dhe nimfës Theti,
bijës së oqeanit (detit).
...
Zef Krispi:
shkruan se sipas Herodotit, emrat e shumë perëndive greke vijnë nga gjuha
PELLAZGE, dhe ne gjejmë te shqipja DEET, deti,
nga e cila rrjedh θέτισ (Thetis).“ (f.43)
Krejt e mundur
pra emri DEET i gjuhës shqipe është ende më i vjetër, se fjala “Thet” (θέτι-σ) kjo duke u nisur prej
rregullave gjuhësore dhe pikërisht nga venformimi i gërmave të së njëjte linje,
pra kemi; d; t; s; ts; c, ç dhe jo e kundërta.
Gjithësesi,
shpjeguar disa herë edhe në shkrime të tjera fjala e shqipes së vjetër “ET” ka
kuptimin e një “seti - set” të plotë komplet i plotësuar; Tër’/sisht □.
– ET dhe D/et –Th/et
DET m.
1.
Hapësirë shumë e madhe me ujë të kripur, që
zakonisht është e rrethuar me tokë jo nga të gjitha anët dhe që qëndron disi e veçuar; pjesa më e madhe e rruzullit tokësor,
e mbuluar me ujë të kripur. Deti Adriatik. Deti Jon, etj.
Në gjuhën shqipe fjala; “Det” përdoret edhe në mënyrë figurative duke
treguar dicka me bollëk mbushur plot psh; Det dritash. Det lotësh (Një det me grurë (me
lule). Një det i tërë njerëzish. Në detin e luftës popullore. Në detin e
lumturisë, etj.
Gustav Majeri:
ngatërohet me këmbët e veta ai shkruan; Nga *DELT në njëfarë mënyre nga ϑάλασσα, e cila vetë është krejt e
paqartë? (f.118)
Pra bën përpjekje
duke na ofruar fjalën po shqipe por e njohur si greke;
ϑάλασσα, Thallassa “Delt” ? Ndërkohë
pranon se “Thallassa” nuk i dihet origjina e paqartë.
Publicisti i
mirënjohur Gjokë Dabaj shkruan: Unë shoh këtu një rrënjë që ndoshta do të mund
të shpjegohej me fjalën e sotme shqipe THELLË. Ecuria e këtij fjalëformimi do
të përfytyrohej kështu: *THELLË-SË, këndej: THALLASA dhe *THELLË-SË,
*THELLË-TË, nga mund të ketë dalë * TELLË-TË, pastaj *DELLË-TË, më në fund:
*DELLT THELLË. ...
Ky mendim i
Gjok Dabajt sot ndër studiues shqiptare është më i pranueshmi.
Ndërkohë po
sjell një shembull specifik do e quaja nga gjuha shqipe e cila pavarsisht se i takon jo gjuhës letrare
të sotme por që ende përdoret gjerësisht në shumë krahina dhe nga shumë indivitë të ndryshëm
në popull kjo si një mbetje e leksikut të vjetër pra kemi fjalën “fet” nga e
cila kuptojmë diçka të ndarë më vete nga tërësia masa e plotë e një
trupi çfardo; por që në popull ende thuhet; Fel, felë = fet, pra kemi një kapërcim të gërmës
nga; ‘t’ në ‘l’ ; fet =
fel, felë
Ky është Deti;
Theti – bijë e të madhit Oqean, (një; Et, f'et më v'ete).
Kjo është ajo
që ka ndodhur edhe tek fjala; Deti; Theti = Thellë i thellë; thællass – ashtë i thellë, sigurisht duke
ruajtur kuptimin e saj më të parë i madh i plotë; et – tet, det.
Tek kjo masë njerëzish të cilët përdorin ende
fjalën; Felë = Fetë, edhe në vend të fjalës thellë përdorin në
praktikën e të folurit të tyre fjalën Fellë = thellë.
Pikërisht këtu mundemi të gjejmë edhe
kuptimin e fjalës “Det” në gjuhën latine; “Mare” ashtu si “Morea” vend i ndarë
i “Ç’arë” pothuajse më vetë “M’are” kjo
një tjetër temë.
Pra fjala: “Deet” kjo fjalë e lashtë paragreke
dhe homerike njëkohësisht i takon guhës shqipe e vetëm asaj, ajo ka kuptimin
e një mase voluminoze të plotë “ET” të një pjese më vete felë dhe e thellë sigurisht - DET
DET m.e
1.
Hapësirë shumë e madhe me ujë të kripur, që
zakonisht është e rrethuar me tokë jo nga të gjitha anët dhe që qëndron disi e veçuar; pjesa më e madhe e rruzullit
tokësor, e mbuluar me ujë të kripur. Deti Adriatik. Deti Jon, Deti Mesdhe etj.
Mili Butka/Korçë: 2016-10-15
Ref;
www.pashtriku.org/ngarkimet/dokumentet/gjoke-dabaj-Zef%20Krispi.pdf
FJALOR
I GJUHËS SË SOTME SHQIPE
Wikipedia
No comments:
Post a Comment